پذیره نویسی چیست؟ معرفی فرایند پذیره نویسی و تفاوت آن با عرضه اولیه

پذیره نویسی (underwriting) چیست؟ درباره‌ی پیش فروش خانه حتما زیاد شنیده‌اید، پذیره نویسی بورس در واقع چیزی شبیه به آن برای پیش خرید سهام‌ است و انواع مختلفی دارد. با پذیره‌نویسی شما برای تأمین سرمایه‌ برای راه‌اندازی و تأسیس شرکت شریک می‌شوید. برای آشنایی با پذیره‌نویسی در ادامه این مطلب از اینوستو با ما همراه باشید. 

پذیره‌نویسی چیست؟

پذیره‌نویسی یک نوع قرارداد یا تعهد است که برای پرداخت وجه به منظور تأمین سرمایه، بین شرکت‌ها (و همینطور صندوق‌ها) و اشخاص بسته می‌شود. با پذیره نویسی قسمتی از سرمایه شرکت توسط سهام‌های پیش فروش شده در این قرارداد، تأمین می‌شود.

پذیره‌نویسی برای اهداف مختلف مثل تأمین مالی برای تأسیس شرکت، فروش واحدهای صندوق‌های قابل معامله و فروش حق تقدم استفاده نشده کاربرد دارد. 

فرآیند پذیره نویسی چگونه است؟

بعد از راه اندازی شرکت، شخص متعهد مالک تعدادی سهام است که به میزان مبلغی که در پذیره نویسی پرداخت کرده، در سود و زیان شرکت شریک می‌شود.

شرکت‌ها برای تأمین مالی به دنبال راه‌های مختلفی هستند، یکی از این راه‌ها، پذیره‌نویسی است. فرآیند پذیره‌نویسی به این گونه است که شخص در ابتدا مبلغی را برابر با میزان مشخص شده (ارزش اسمی) در برگه‌ی قرارداد (طبق روش‌های قانونی پیش‌رو) پرداخت و متعهد می‌شود که بخش دیگری از مبلغ را در آینده پرداخت کند.

آیا در پذیره نویسی شرکت کنیم؟

از آنجاییکه طبق قانون، سرمایه‌ی شرکت تا به حدنصاب نرسیده باشد، امکان تشکیل ندارد، افراد حقوقی یا حقیقی شرکت می‌توانند برای تأمین مالی، فرآیند پذیره‌نویسی را پیش‌گیرند.

طی کردن مسیر پذیره‌نویسی به این گونه است که ابتدا با بررسی شرایط و ضوابط در بازار بورس و فرابورس و ارائه‌ی طرحی که مورد تأیید تمامی مؤسسان است به اداره ثبت شرکت‌ها یا اداره ثبت اسناد و املاک، کار خود را آغاز کند. در صورتیکه تمامی مدارک و مستندات مورد تأیید مراجع قانونی بگیرد، اجازه انتشار پذیره‌نویسی صادر می‌شود. 

با بررسی دقیق از اهداف شرکت و برآورد قیمت و نوسانات ارزی قیمت در بازارهای اخیر، پذیره‌نویسی می‌تواند سود زیادی در پی داشته باشد.

شرایط شرکت در پذیره نویسی چیست؟

شرایط شرکت در پذیره‌نویسی با کمی تفاوت از عرضه اولیه، برای سرمایه‌گذاران در بازار وجود دارد. برای شرکت در پذیره نویسی باید اطلاعات کافی درباره‌ی شرایط داشته و با مشاوران و کارشناسان حقوقی مشورت کنید.

در هر حال، شرایط شرکت در پذیره‌نویسی همانند خرید سایر سهام‌ها، نیاز به کد بورسی دارید. در برخی از موارد هم، احتمال دارد که شامل محدودیت‌های سنی باشد. 

نحوه شرکت در پذیره نویسی

برای شرکت در پذیره‌نویسی بورس اوراق بهادار مراحل زیر را دنبال کنید:

1. ثبت نام و احراز هویت سجام و گرفتن کد کاربری از یک کارگزاری و پیگیری اخبار از طریق رسانه‌های کثیرالانتشار 
2. شارژ حساب برای خرید سهام بر اساس ارزش اسمی 
3. تأیید و انجام معامله پس از ثبت سفارش خرید 

نگاه به پذیره نویسی از دید حقوق تجارت

پذیره نویسی بیشتر یک عمل حقوقی است تا تجاری، در این فرآیند، بین صاحب سهام و شرکت صادر کننده قرارداد اخذ می‌شود. بنابراین نیاز نیست که حتما اشخاص از حق تجارت بهره‌مند باشند تا بتوانند پذیره‌نویسی کنند.  

پذیره نویسی به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

فرآیند پذیره نویسی به دو روش قابل اجرا است: 

1. پذیره‌نویسی به روش تعهد پذیره‌نویسی
2. پذیره‌نویسی به روش بهترین کوشش 

تعهد پذیره نویسی چیست؟

در تعهد پذیره‌نویسی به این صورت است که شخص ثالث همانند یک حمایتگر، تعهد می‌کند که اگر ظرف مدت پذیره‌نویسی اوراق به فروش نرسید، تا سقف تعهد خود، اقدام به خرید اوراق فروش نرفته کند تا سرمایه‌ی کافی برای تأسیس شرکت فراهم شود.    

مزایای روش تعهد پذیره نویسی کدامند؟

مهم‌ترین مزیت روش تعهد پذیره‌نویسی، این است که ریسک‌ تأمین سرمایه به حداقل می‌رسد. از مزایای تعهد پذیره‌نویسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

• مانع جولان سفته‌بازان در هنگام عرضه اولیه سهام 
• به‌فروش رسیدن زودتر سهام با قیمت بهتر
• کاهش ریسک سرمایه‌گذاری  

پذیره‌نویسی به روش بهترین کوشش چیست؟

در روش پذیره‌نویسی بهترین کوشش، شرکت تأمین کننده آخرین تلاشش را برای فروش تمامی اوراق بهادار به انجام می‌رساند، اما اجبار و تعهدی برای خرید تمامی اوراق بهادار وجود ندارد. 

مهلت پذیره‌نویسی چقدر است؟

طبق قوانین بازار بورس و اوراق بهادار، مهلت پذیره نویسی سی روزه است که البته با احراز ادله مستدل، می‌توانند سی روز دیگر از سازمان بورس وقت گرفت.

مهلت پذیره‌نویسی طبق قوانین بازار بورس و اوراق بهادار، سی روزه است. اما اگر در این مدت همچنان سرمایه‌ی کافی برای راه‌اندازی شرکت فراهم نشد، مؤسسان شرکت می‌توانند با احراز ادله مستدل، سی روز دیگر از سازمان بورس وقت بگیرند. اگر در این مدت موفق به فروش سهام خود نشدند، باید ظرف مدت 15 روز وجوه دریافتی را به صاحبان برگردانند. 

طبق قانون، استفاده از وجوه دریافتی، بعد از عرضه عمومی سازمان امکان‌پذیر است. بنابراین به منظور حفظ حقوق سرمایه‌گذاران و اینکه سرمایه‌ی آن‌ها بی‌دلیل راکد نماند، بعد از مدت مقرر باید وجوه دریافتی به سرمایه‌گذاران برگردانده شود. 

فرآیند پذیره نویسی چگونه است؟

فرایند پذیره‌نویسی از طریق اعلامیه در روزنامه‌هایی مشخص به اطلاع افراد می‌رسد. سرمایه‌گذاران در فرآیند پذیره‌نویسی، طبق قرار داد تنظیم شده از جانب شرکت ارائه دهنده متعهد می‌شوند که قسمتی از سرمایه و منابع مالی مورد نیاز شرکت را تأمین کنند. در ازای این تعهد درصدی از شرکت از آن شخص ثالث خواهد شد. 

طرح اعلامیه پذیره نویسی چگونه است؟

طرح اعلامیه پذیره‌نویسی باید طبق آنچه که مراجع قانونی مشخص می‌کنند اجرا شود. اما به‌طور کل شامل اطلاعات کلیدی است که ما در ادامه برایتان لیست کرده‌ایم: 

• مشخصات شرکت (نام شرکت، حوزه فعالیت، زمان ثبت، ادرس مرکز اصلی و همینطور شعب)
• اطلاعات تمامی موسسان 
• مبلغ سرمایه (نقدی و غیر نقدی)
• تعیین هزینه‌های جانبی برای تشکیل شرکت 
• اجازه نامه و موافقت مراجع قانونی 
• حداقل سهام پذیره‌نویسی 
• توضیحات و مدارک مربوط به تحویل اظهارنامه و طرح اساسنامه 
• اعلام نام روزنامه منتشر کننده 
• چگونگی تخصیص سهام به پذیره نویسان 

نحوه پذیره‌نویسی چگونه است؟

نحوه پذیره نویسی به این گونه است که شرکتی که هنوز فعالیت خود را آغاز نکرده و در واقع سرمایه‌کافی برای راه اندازی فعالیت‌های خود ندارد، با ارائه طرح به سازمان بورس و اوراق بهادار، برای پیش فروش سهام‌های خود وارد عمل می‌شود. برای شرکت در پذیره‌نویسی باید اخبار بازار بورس را دنبال کنید. 

آیا پذیره نویسی سود دارد؟

کسب سود در پذیره‌نویسی کاملا بستگی به فعالیت‌های آینده‌ی شرکت و بالا رفتن ارزش سهام آن دارد.

بازار بورس هیچ وقت خالی از ریسک نیست، درباره‌ی پذیره‌نویسی هم دقیقا همینطور است. کسب سود در پذیره‌نویسی کاملا بستگی به فعالیت‌های آینده‌ی شرکت و بالا رفتن ارزش سهام آن دارد. برای به سود رسیدن توسط پذیره‌نویسی باید صبور بود و در بازه‌ی زمانی طولانی مدت خودش را نشان می‌دهد. 

آیا در پذیره نویسی شرکت کنیم؟

چرا در پذیره نویسی شرکت کنیم؟ اگر با بررسی دقیق و آگاهی در پذیره‌نویسی شرکت کنید، قطعا به سود خوبی خواهید رسید. طبق آمار به دست آمده، اکثر شرکت‌هایی که برنامه‌ی کاری مشخص و هدفمند داشته‌اند، سهام‌داران پذیره‌نویسی خود را به سود چند برابری رسانده‌اند.

مشارکت با حداقل هزینه، شما می‌توانید هر واحد را با ارزش اسمی یعنی مبلغ 1000 ریال خریداری کنید. که خرید سهام با این قیمت خیلی استثنایی است. 

پذیره‌نویسی سهام در شرکت سهامی عام به چه صورت است؟

پذیره نویسی در شرکت سهامی عام کمی متفاوت است، چون آن‌ها اجباری برای پرداخت کل سرمایه ندارند. حداقل با 35 درصد از مبلغ تعهد شده همراه با طرح اعلامیه پذیره‌نویسی به مراجع ثبت شرکت‌ها تسلیم کنند.  بعد از عبور از این مرحله، باید برای اعلام تعهد و طرح ورقه‌ی تعهد سهم اقدام کنند: 

• تنظیم صورت جلسه‌ای با امضای تمامی سهامداران و درج میزان سرمایه 
• تنظیم ورقه تعهد سهم 
• پرداخت مبلغ و دریافت رسید

اعلامیه پذیره‌نویسی باید شامل چه مواردی باشد؟

نکاتی که باید در طرح اعلام پذیره‌نویسی لحاظ کرد شامل:

• اطلاعات کاملی از شرکت (نام، حوزه فعالیتی، آدرس مرکز اصلی و شعب) 
• ارائه کامل اطلاعات مؤسسین (هویت، آدرس و شغل)
•  مبلغ سرمایه شرکت (نقدی و غیر نقدی)
• ذکر تعداد سهامی که در پذیره‌نویسی باید توسط پذیره‌نویس تعهد شود
• ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام باید به آن حساب واریز شود
• ذکر نام روزنامه کثیر الانتشار
• چگونگی اختصاص سهام به پذیره نویسان

نحوه پذیره‌نویسی باید چگونه باشد؟

برای پذیره‌نویسی باید ابتدا طرحی که به امضای تمامی مؤسسین رسیده است، منظم شود. سپس، این طرح همراه با اساسنامه و اظهارنامه باید به اداره ثبت شرکت‌ها در تهران یا شهرستان ارائه شود.

بعد از بررسی توسط مراجع ذی صلاح و تطبیق آن با قانون، اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی صادر می‌شود. مؤسسین شرکت می‌توانند اعلامیه را در روزنامه‌ای که مشخص شده منتشر کرده و نام بانکی که قرار است تعهد سهام در آنجا صورت بگیرد را نیز اعلام کنند. 

پذیره نویسان چه تعدادی هستند؟

طبق قانون تعداد هیئت مدیره باید حداقل 5 نفره باشد اما برای حداکثر تعداد محدودیتی نیست. بنابراین تعداد پذیره‌نویسان می‌تواند به بیش از صدها نفر برسد. 

ویژگی‌های پذیره نویسان چیست؟

تمامی کسانیکه اهلیت (ایرانی) دارند و به سن قانونی رسیده‌اند (مگر با اجازه قیم)، چه اشخاص حقوقی و چه اشخاص حقیقی اجازه شرکت در پذیره‌نویسی را دارند. البته برای اشخاص حقوقی، در حدود هدف و اساسنامه‌ی خود می‌توانند در این موضع حاضر شوند. 

ورقه تعهد سهم چیست و شامل چه مواردی می‌شود؟

 ورقه‌ی تعهد سهم همان قراردادی است که اطلاعات هویتی پذیره‌نویس و اطلاعات بانکی شخص و هر آنچه که درباره‌ی آن وجود دارد مثل مقررات اساسنامه برای پرداخت مبلغ سهام مورد تعهد ذکر شده است. 

برگه تعهد پذیره نویسی در دو نسخه با درج تاریخ تنظیم می‌شود که یکی در دست فرد پذیره نویس و دیگری در دست شرکت ارائه دهنده است. 

برگه تعهد پذیره نویسی شامل چه اطلاعاتی است؟

در برگه تعهد پذیره‌نویسی علاوه بر اطلاعات هویتی شرکت، سرمایه آن، تاریخ انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی و مرجع صدور آن، اطلاعات دقیقی از تعداد سهام‌های پذیرفته شده، مبلغ آن و اینکه فرد به چه صورت و در چه زمانی باید مبالغ سهام‌های متعهد شده را بپردازد ذکر می‌شود.  

تعهد پذیره نویسی چیست و چه مزیت‌هایی دارد؟

تعهد پذیره‌نویسی به منظور ثبت قرارداد برای خرید سهام و تأمین مالی شرکت ایجاد می‌شود. از مزیت‌های تعهد پذیره نویسی این است که سهام‌ها با قیمت اسمی به فروش می‌رسند که بعد از راه‌اندازی شرکت، هیچ سهامی با این قیمت عرضه نخواهد شد و سهام‌داران به سود چند برابری خواهند رسید. 

پس از اتمام پذیره نویسی چه مراحلی طی می‌شود؟

پس از اتمام پذیره نویسی و عبور از مرحله‌ی ثبت شرکت، سهام آن در قالب عرضه اولیه در بازار بورس یا فرابورس ارائه می‌شود. 

کسب مجوزهای لازم جهت تأسیس شرکت

برای ثبت شرکت به یکسری مدارک نیاز است: 

• دو برگ اظهار نامه شرکت 
• دو جلد اساسنامه شرکت 
• دو نسخه از صورتجلسه (هیئات مدیران و موسسین اصلی شرکت)
• کپی برابر اصل برگ شناسنامه هر یک از اعضای شرکت (هیئات مدیران، بازرسین و سهامداران)
• کپی برابر اصل کارت ملی هر یک از اعضای شرکت (هیئات مدیران، بازرسین و سهامداران)

دعوت از پذیره نویسان جهت شرکت در مجمع عمومی

طبق قانون برای تشکیل جلسه مجمع عمومی، باید حداقل تعداد 5 نفر از پذیره‌نویسان که پرداخت نصف سرمایه شرکت را متعهد شده‌اند، حضور داشته باشند.

هدف از تشکیل مجمع عمومی و تصویب اساسنامه و طرح‌های شرکت مطابق با موازین قانونی و معرفی شرکاء است. از دیگر اهداف تشکیل مجمع عمومی:

• انتخاب اعضای هیئت مدیره 
• اصلاح و تصویب طرح اساسنامه شرکت 
• انتخاب اولین مدیران و بازرسان شرکت 
• تعیین روزنامه اصلی جهت انتشار هر گونه دعوت و اطلاعیه برای سهامدارن 

تأسیس شرکت

به‌منظور اعتبار بخشی به فعالیت‌های اقتصادی (تجاری یا غیرتجاری)، باید به فکر تأسیس شرکت بود. با ثبت شرکت می‌توان از مزایای قانونی زیادی بهره‌مند شد.

برای فعالیت رسمی و قانونی، مشخص شدن مسئولیت مشترک کلیه شرکا و جلب اطمینان شخص ثالث برای سرمایه‌گذاری و خرید سهامو از همه مهم‌تر ورود به بازار بورس و سرمایه است.    

تعریف حق تقدم و حق تقدم استفاده نشده

در زمان تشکیل مجمع عمومی، به منظور تأمین مالی شرکت، تعدادی گواهی تحت عنوان حق تقدم بین سهام‌داران شرکت توزیع می‌شود. اما اگر در محدوده‌ی زمانی مشخص شده فرد مبلغی را به حساب شرکت واریز نکند؛ شرکت برای تأمین مالی خود وارد عمل شده و به حراج یا پذیره نویسی حق تقدم استفاده نشده اقدام می‌کند.

دقت داشته باشید که کسانیکه دارنده‌ی سهام حق تقدم هستند، امکان فروش آن را ندارند، مگر که سهام حق تقدم را به سهام عادی تبدیل کنند که خودش یک پروسه‌ی چند ماهه دارد. 

پذیره نویسی عمومی حق تقدم استفاده نشده چگونه است؟

بعد از مدت زمان 60 روزه، اگر سهام‌های حق تقدم به‌فروش نرسید و یا مبلغ آن به حساب شرکت واریز نشد، دولت حق تقدم را از حساب افراد کسر می‌کند. تمامی حق تقدم استفاده نشده در حراج، با مبلغ اسمی به فروش می‌رسد. مهلت پذیره‌نویسی معمولا 30 روزه و نهایتا 60 روزه است. 

پذیره نویسی چه فرقی با عرضه اولیه دارد؟

پذیره نویسی پیش از تأسیس شرکت و برای تأمین مالی و رسیدن به سرمایه‌ی کافی انجام می‌شود ولی عرضه‌ی اولیه به فرآیندی که شرکت برای اولین بار سهام خود را در بازار بورس عرضه می‌کند، گفته می‌شود. 

• قیمت سفارش: بازه قیمتی در پذیره‌نویسی برابر با قیمت اسمی 1000 ریال است، در حالیکه عرضه اولیه یک بازه قیمتی مشخصی دارد.  
• نوع فعالیت شرکت: پذیره‌نویسی برای شرکت‌هایی است که هنوز شروع به فعالیت نکرده‌اند ولی عرضه اولیه به اولین زمان عرضه‌ی سهام شرکت‌های فعال در بازار بورس گفته می‌شود.
• مهلت ثبت نام سفارش:  مهلت ثبت نام برای خرید سهام یک بازه زمانی 2 الی 3 روزه است، اما برای پذیره‌نویسی یک بازه زمانی 30 روزه یا 60 روزه است. 
• بازگشایی رمز: خیلی از پذیره‌نویسی‌ها بعد از بازگشایی، سود زیاد و چند برابری دارند.   

فرآیند پذیره نویسی صندوق چیست؟

امکان پذیره نویسی سهام شرکت‌های مختلف در بازار بورس وجود دارد. درست مانند شرکت‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز می‌توانند پیش از تأسیس از طریق پذیره‌نویسی برای تأمین نیاز مالی وارد عمل شوند. صندوق‌ها از نظر نحوه معامله واحدها به دو دسته ETF و صدور و ابطالی تقسیم‌بندی می‌شوند. 

پذیره نویسی در صندوق های سرمایه گذاری

برای پذیره‌نویسی در صندوق سرمایه‌گذاری باید به‌صورت آنلاین یا حضوری اقدام کنید. معمولا برای پذیره‌نویسی صندوق‌های قابل معامله در بورس باید کد بورسی داشته و به سامانه معاملاتی صندوق مورد نظر مراجعه کنید. 

آیا پذیره نویسی سود دارد؟

از آنجاییکه در پذیره نویسی سهام با ارزش اسمی عرضه می‌شود، می‌توان با راه‌اندازی موفق شرکت به سود چند برابری رسید. بنابراین باید پیش از پذیره‌نویسی درباره اهداف شرکت و فعالیت آن بررسی داشته باشید. 

منظور از روش بوک بیلدینگ در پذیره نویسی چیست؟

روش بوک بیلدینگ (Book Building) در پذیره نویسی برخلاف روش قیمت ثابت یا حراج بر روی بازه قیمتی مشخصی ارائه می‌شود. برای ثبت سفارش به روش بوک بیلدینگ، سفارشات بر روی یک نماد در بازه زمانی مشخصی توسط سازمان بورس از پیش اطلاع رسانی می‌شود؛

بر این اساس سهامداران فرصت دارند تا طی چند ساعت و بدون هیچ گونه اولویت زمانی سفارش خود را ثبت کنند. 

پذیره نویسی در صنعت های مختلف

پذیره‌نویسی با ارزیابی ریسک و تضمین پرداخت وام‌ها یا تعهدات بیمه ای در صنعت های مختلف کاربرد دارد: 

پذیره نویسی وام

پذیره نویسی وام، یکی از مهم‌ترین‌ عملکردهای آن در بازارهای مالی است. به این صورت که پذیره نویسان به ارزیابی جزئیات مالی، تاریخچه اعتبار متقاضی، ارزش تضمینات ارائه شده و سایر عواملی که بر مقدار وام تأثیر دارد می‌پردازند.

پذیره نویسی در صنعت بیمه

در پذیره نویسی بیمه، تمرکز اصلی روی بیمه‌گذاران بالقوه است. پذیره نویسی بیمه به فرآیند خرید و انتقال پوشش بیمه ای از یک شرکت بیمه به یک فرد یا شرکت اطلاق می‌شود.

در این فرایند، فرد یا شرکتی که به عنوان بیمه‌گذار شناخته می‌شود، پس از پرداخت حق بیمه، یک قرارداد بیمه با شرکت بیمه مورد نظر امضا می‌کند. این قرارداد شامل جزئیات پوشش بیمه، شرایط و مقرارت مربوط به پوشش، مبالغ تعیین شده و سایر جزئیات مهم است. 

پذیره نویسی در بازارهای مالی

پذیره نویسی در بازارهای مالی به فرایند انتقال و پذیرش سفارشات خرید و فروش اوراق بهادار، ارزهای خارجی، کالاها و سایر اموال مالی اطلاق می‌شود.

در این فرآیند، یک نهاد مالی یا شرکت بورسی به نام پذیرنده، نقش اصلی را بر عهده دارد و سفارشات خرید و فروش را از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران دریافت کرده و آن‌ها را به صورت مؤثر و بهینه اجرا می‌کند. 

تفاوت پذیره نویسی خودکار و دستی

فرآیند پذیره نویسی اتوماتیک به روش آنلاین، خیلی سریع‌تر صلاحیت وام گیرنده، احراز می‌شود. اما در پذیره نویسی دستی که توسط نیروی انسانی انجام می‌شود که طولانی و زمان‌بر است.  

پذیره نویسی به دو صورت اتوماتیک و دستی انجام می‌شود. در روش اتوماتیک، نرم‌افزارها و هوش مصنوعی وارد عمل می‌شوند.

منبع: ویکی پدیا