مرکز مبادله ارز و طلا چیست: معرفی بازارهای مرکز مبادله + مقایسه

خرید و فروش طلا برای خیلی‌ها روشی است که با آن می‌توانند از تورم روز افزون جلو بیفتند. بنابراین، بازار طلا در کشورمان بازار پرطرفداری است. از این رو، باید یک مرکز و سامانه وجود داشته باشد که بر روی امور خرید و فروش طلا نظارت کند. در غیر این صورت، قیمت‌های خرید و فروش طلا هیچ مرجعی نخواهند داشت و معاملات آنها در بازار با هر قیمتی انجام می‌شوند. به این صورت، یک مرکز مبادله ارز و طلا می‌تواند برای بازرگانان و تاجران طلا و ارز مرجعی برای تعیین قیمت و سهولت دسترسی به بازار آن باشد. همچنین، سامانه مبادله ارز و طلا عملکرد و اهداف مشخصی دارد و از بازارهای متنوعی تشکیل شده است. علاوه بر این، برای خرید و فروش طلا و ارز در آن، شما باید روال معینی را طی کنید که ما در این مقاله از اینوستو درباره این موارد توضیح خواهیم داد.

نحوه در

مرکز مبادله ارز و طلا چیست؟

در تاریخ دوم اسفند ماه سال ۱۴۰۱ بانک مرکزی که سیاستگذار اصلی برای پول و ارز در کشور است، مرکز مبادله ارز و طلای ایران را تاسیس کرد. سامانه مبادله ارز و طلای ایران کاربردهای مختلفی دارد، اما اصلی‌ترین کاربرد آن انجام معاملات ارزی و فلزهای گرانبها مثل طلا است. در حال حاضر، سامانه مبادله ارز و دلار دارای ۴ تالار اسکناس ارز، حواله ارز، قراردادهای نوین ارزی و طلا است. با این وجود، دقیقاً کاربرد بازار مبادله ارز و طلا چیست؟

عملکرد مرکز مبادله ارز و طلا چیست؟

نهادسازی در بازار هم به این معنی است که سامانه مبادله ارز و طلا نهادهایی را برای نظارت بر بازار خرید و فروش طلا و ارز به وجود می‌آورد. این نهاها می‌توانند قوانین نظارتی را ایجاد کنند و مطمئن شوند که تاجران و بازرگانان طلا و ارز حتماً آنها را دنبال خواهد کرد.

عملکرد مرکز مبادله ارز و طلا چند جانبه است. مهمترین کارکرد این مرکز ایجاد و تعیین قیمت برای معاملات ارز و طلا در ایران است. همچنین، در سامانه مبادله ارز و طلا حراج‌های مرتبع انجام می‌شوند تا معامله کنندگان بتوانند ارز و طلا در آنها را با بالاترین قیمت پیشنهادی خرید و فروش کنند.

علاوه بر این، یک فعالیت مهم دیگر بازار مبادله ارز و تالار طلا ابزار‌سازی و نهادسازی در آن است. این به این معنی است که سامانه مبادله ارز و طلا سعی می‌کند روش‌ها و قوانین مربوط به معاملات ارز و طلا را بین تاجران و بازرگانان به وجود بیاورد تا آنها راحت‌تر بتوانند معاملات را انجام دهند (مثل ایجاد سیستم‌هایی برای پرداخت آنلاین یا سیستم‌هایی برای مقایسه قیمت‌ها). با این حساب، اهداف بازار ارز و طلا از انجام چنین فعالیت‌هایی چه می‌تواند باشد؟

مرکز مبادله ارز و طلای ایران چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

 سامانه ارز و طلای ایران سعی دارد که زیرساخت‌های فناوری اطلاعات را بهتر کند تا فرایندها و تراکنش‌های مالی و معاملات در بازار طلای ایران را هم بهبود دهد. به غیر از این، با انجام حراجی‌ها در خود بازار مبادله ارز و طلای ایران، تاجران و بازرگانان می‌توانند دسترسی راحت‌تری برای انجام معاملات داشته باشند. به علاوه، افزایش تالارهای مبادله ارز، ابزارهای انجام معاملات و گسترش ارتباطات با بازارهای بین‌المللی هم جزو اهداف سامانه مبادله ارز و طلای ایران هستند.

با توجه به چند تا از فعالیت‌های مهم که در پاراگراف قبلی برای سامانه مبادله ارز و طلای ایران توضیح دادیم، شما می‌توانید یک تصویر کلی از اهداف این سازمان داشته باشید. برای مثال، برای مرکز مبادله ارز و طلای ایران بسیار مهم است که قیمت طلا توسط یک مرجع ثابت اعلام شود.

به این صورت، این بازار روی قیمت طلا و ارز کنترل بیشتری دارد و نوسانات و ثبات آن را کنترل می‌کند. همچنین، با نهادسازی و ابزار‌سازی در بازار ارز و طلای ایران، این مرکز می‌تواند نظارت بیشتری بر روی روند معاملات داشته باشد و دسترسی به انجام معاملات را برای بازرگانان و تاجران ارز و طلا راحت‌تر کند.

در مرکز مبادله ارز و طلای ایران چه بازارهایی وجود دارند؟

به طور کلی، مرکزِ مبادله ارز و طلای ایران از دو بازار ارز و طلا تشکیل شده‌اند. خود این دو بازار نیز چند تالار مبادله و معاملات ارز و طلا دارند که ما در ادامه تالارهای هر بازار را برایتان توضیح خواهیم داد.

بازار ارز از چه تالارهایی تشکیل شده است؟

در مرکز مبادله ارز و طلای ایران در بازار ارز تاجران و بازرگانان به مبادله و معامله ارزها و اسکناس‌های مختلف می‌پردازند که خود این بازار چند تالار دارد. اولین آنها تالار اسکناس ارز است. در این تالار معامله‌گران می‌توانند ارزهایی مثل دلار، یورو، دینار، لیر و … را معامله کنند.

هدف سامانه مبادله ارز و طلای ایران از ایجاد این تالار در دسترس قرار دادن ارز برای نیازهای قانونی افرادی است که ارز خدماتی را برای مصارفی مثل تحصیل یا درمان بیماری می‌خواهند. بنابر اعلامیه بانک مرکزی با ارز خدماتی می‌توان ۶۸ نیاز خدماتی مثل درمان، تحصیل، مسافرت، استفاده شرکت‌های هواپیمایی داخلی و … را برطرف کرد. از این رو، شما در سامانه مبادله ارز و طلا می‌توانید چنین ارزهای خدماتی را دریافت کنید.

تالار حواله ارز چیست؟

در تالار حواله ارز شما می‌توانید حواله‌های ارزی را معامله کنید. در این تالار مرکزِ مبادله ارز و طلا، نرخ حواله‌های ارزی با توجه به نوع حواله و ویژگی‌های آن بین صادرکنندگان و وارد کنندگانش مشخص می‌شود. اکنون حواله‌های ارزهای که خیلی متقاضی دارند (مثل یورو، دلار و درهم) در تالار حواله ارز بیشتر از همه معامله می‌شوند. همچنین، شرکت‌های بزرگی مثل شرکت‌های صنایع معدنی، شیمیایی و فلزی جزو عرضه کنندگان عمده ارز در این تالار هستند.

تالار مشتقات ارز چیست؟

تالار مشتقات ارز در مرکز مبادله ارز و طلا تالاری است که در آن قراردادهای مشتق معامله می‌شوند. اصولاً قراردادهای مشتق یک نوع قرارداد مالی هستند که ارزش آنها بر مبنای ارزش یک دارایی دیگر تعیین می‌شود. همچنین، بر اساس مفاد قراردادهای مشتقه، کاربران می‌توانند یک دارایی را در بازه زمانی در آینده خرید و فروش کنند.

بنابراین، ارزش اوراق مشتقه ارزی بر اساس ارزها و زمان پایان قرارداد تعیین می‌شوند. در تالار مشتقات ارزی چند نوع قرارداد ارزی از جمله قراردادهای ارزی آتی، قراردادهای اختیار معامله و قراردادهای سواپ ارزی معامله می‌شوند.

تالار قراردادهای نوین ارز چیست؟

تالار قراردادهای نوین در مرکزِ مبادله ارز و طلا یک تالار برای معامله ارزهای مختلف است که به غیر از اسکناس، قراردادهای ارزی هم در آن معامله می‌شوند. برای مثال، در تالار قراردادهای نوین ارز اوراق ارزی (مثل أوراق مرابحه)، گواهی‌های سپرده ارزی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارزی هم معامله می‌شوند.

بازار طلا در مرکز مبادله ارز و طلا

در مرکز مبادله ارز و طلا بازار طلا از دو تالار اصلی تشکیل شده است. یکی از این تالارها تالار نقدی طلا است که در آن معاملات نقدی شمش، سکه تمام، نیم سکه و ربع سکه طلا توسط معامله‌گران انجام می‌شوند. همچنین، در بازار طلا تالار قراردادهای مبتنی بر طلا وجود دارند که در آن معامله‌گران معاملات ابزارهای مالی مبتنی بر طلا را انجام می‌دهند.

برای مثال، در این تالار معامله‌گران می‌تواننداز ابزارهای مالی مثل گواهی سپرده کالای طلا، قراردادهای مشتق طلا مثل پیمان‌های آتی و اختیار معامله دارایی‌هایی مثل شمش، تمام سکه، نیم سکه و ربع سکه طلا را انجام دهند.

(اگر به خرید شمش طلا از بورس علاقمندید می توانید مقاله نحوه خرید شمش طلا از بورس کالا را مطالعه نمایید.)

چه نهادی قوانین مرکز مبادله ارز و طلا را تعریف می‌کند و بر آن نظارت دارد؟

ما قبلاً هم گفتیم که بانک مرکزی بود که مرکزِ مبادله ارز و طلای ایران را تاسیس کرد. بنابراین، بانک مرکزی است که در سیاست گذاری این مرکز دخیل است و بر امور مرکز مبادله طلا و ارز نظارت می‌کند.

در معاملات مرکز مبادله ارز و طلا چه دارایی‌هایی معامله می‌شوند؟

در مرکزِ مبادله ارز و طلا دارایی‌های متنوعی معامله می‌شوند. برای مثال، شما می‌توانید طلا را در انواع گوناگون آن مثل شمش، ربع سکه و نیم سکه و تمام سکه مبادله کنید. همچنین، در تالار ارز هم می‌توانید اسکناس‌های ارز را به طور مستقیم خرید و فروش کنید.

اما به غیر از طلا و ارز شما می‌توانید ابزارهای مالی که بر اساس ارزش این دو دارایی بنا شده‌اند را معامله کنید. این دارایی‌ها شامل قراردادهای مشتق ارزی، گواهی‌های سپرده طلا، اوراق ارزی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارز و طلا می‌شوند.

(جهت آشنایی بیشتر با مزایا و نحوه سرمایه گذاری در صندوق های طلا مقاله صندوق طلا چیست را مطالعه نمایید.)

چگونه می‌توانیم به سایت مرکز مبادله ارز و طلا وارد شویم؟

برای اینکه شما بتوانید وارد سایت مرکز مبادله ارز و طلا شوید، اول باید در آن ثبت نام کنید. برای این کار، اول شما باید در قسمت آدرس مرورگرتان آدرس سایت market.ice.ir را بزنید و وارد سامانه مبادله ارز و طلا شوید. در بالای صفحه گزینه‌ای به نام ثبت نام وجود دارد که باید بر روی آن کلیک کنید. در مرحله بعدی، شما باید در فیلد شماره همراه شماره تلفن همراه خود را درج کرده و تیک‌های مربوطه را بزنید.

سپس، به شماره تلفن همراهتان شماره‌ای پیامک می‌شود که باید در مرحله بعدی آن را وارد فیلد مربوطه کنید. بعد از آن، شما می‌توانید رمز عبور را برای سایتتان مشخص کرده و حساب کاربریتان را بسازید. بعد از اینکه شما حساب کاربری را در این سایت ساختید، می‌توانید وارد آن شوید.

چگونه می‌توانیم معاملات ارز را از سامانه مبادله ارز و طلا دریافت کنیم؟

اگر شما در سایت مرکز مبادله ارز و طلا ثبت نام کرده باشید، شاید با خود فکر کنید حالا چطور می‌توانیم بعد از انجام معامله ارز را از سایت مبادله ارز و طلا دریافت کنیم؟ در پاسخ این است که شما اول باید در سایت بازار مبادله ارز و طلا لیست بانک‌ها و صرافی‌هایی را مشاهده کنید که عضو این مرکز هستند.

سپس، اگر شما توانستید بانک یا صرافی را پیدا کنید که عضو مرکز و در مکان سکونتتان باشد، باید به آن مراجعه کنید و مدارک خود را تحویل آن دهید. بانک یا صرافی در مرحله بعد مدارک شما را بررسی و در صورت وجود نقص یا عیب به شما اطلاع رسانی خواهد کرد. بعد از تایید این مدارک بانک یا صرافی آنها را به نماینده سایت مبادله ارز و طلا ارسال می‌کند.

این نماینده هم بعد از تایید مدارک، تاییدیه را در سامانه مبادله ارز و طلا ثبت خواهد کرد. سپس، بعد از اینکه شما اطلاع رسانی در مورد تاییدیه مدارک را دریافت کردید، می‌توانید به بانک یا صرافی مورد نظر مراجعه کرده و آنها هم با توجه به تاییدیه مدارک، ارز یا حواله ارزی شما را برایتان تامین خواهند کرد.

چه اشخاصی می‌توانند در مرکز مبادله ارز و طلای ایران معاملات ارز و طلا را انجام دهند؟

 در تالار حواله ارز بیشتر اشخاص حقوقی هستند که معاملات را انجام می‌دهند. اما در تالار ارز به غیر از اشخاص حقوقی، اشخاص حقیقی که به دنبال ارز برای رفع نیاز خدماتی هستند و شرکت‌های هواپیمایی هم می‌توانند برای خرید و فروش ارز اقدام کنند.

در مرکز مبادله ارز و طلای ایران هم اشخاص حقوقی و هم اشخاص حقیقی می‌توانند معاملات ارز و طلا را انجام دهند. اشخاص حقیقی همان افراد عادی هستند و اشخاص حقوقی هم به نهادها و شرکت‌ها اشاره دارند. البته با توجه به نوع تالار سامانه مبادله ارز و طلا متقاضی‌ها و عرضه کننده‌های آن هم متفاوت است.

چطور می‌توانیم از سامانه مرکز مبادله طلا و ارز سکه را خرید و فروش کنیم؟

توجه داشته باشید که اگر شما به عنوان متقاضی در دریافت سکه‌ها تاخیر داشته باشید، باید اول هزینه‌ای را بپردازید. بعد از آن، در طول ۷ روز کاری آتی باید سکه‌ها را تحویل بگیرید. اگر هم بیش از این تاخیر کنید، این به معنای فسخ معامله شما خواهد بود و سامانه مبادله ارز و طلا وجه واریزی شما را باز خواهد گرداند.

روش اصلی معامله خرید و فروش سکه در سایت مرکز مبادله ارز و طلا به صورت حراج است. در مرحله اول، سامانه مبادله ارز و طلا آگهی‌های مربوط به حراج را اعلام می‌کند. سپس، متقاضی باید دو روز قبل از تاریخ انجام حراج در سامانه ثبت نام و احراز هویت کند.

در مرحله بعد، در زمان خرید و فروش متقاضی باید تعداد سفارش‌ها را اعلام کرده و مبلغ و قیمت سکه پیشنهادی را به حساب اعلامی توسط مرکز مبادله طلا و ارز واریزکند. سامانه نوع تخصیص طلا را از اولویت قیمت بالا به پایین از طریق پیامک به متقاضیان ارسال می‌کند. بعد از گذشت یک هفته از تخصیص طلاها، متقاضی در طول هفت روز بعدی باید به یکی از شعبه‌های بانک ملی در شهر سکونت خود مراجعه کرده و سکه‌ها را تحویل بگیرد.

(در صورت علاقمند بودن خرید سکه از بورس برای آشنایی از شرایط خرید حتما مقاله خرید سکه از بورس کالا را مطالعه نمایید.)

چطور می‌توانیم شمش طلا را در سایت مرکز مبادله ارز و طلا معامله کنیم؟

خرید شمش طلا هم مثل سکه طلا در سایت مرکز مبادله ارز و طلا به صورت حراج انجام می‌شود. اما پیش از انجام حراج شما به عنوان متقاضی باید یک مبلغ وجه الضمان را به یکی از شعب بانک ملی و به شماره حساب سامانه مبادله ارز و طلا واریز کنید.

این واریز حتماً باید از حساب شما به عنوان خریدار به شماره حساب بازار مبادله ارز و طلا واریز شود. در غیر این صورت، در طول یک روز کاری و بعد از تکمیل فرم استرداد این وجه بازگردانده می‌شود. بعد از واریز کردن مبلغ وجه الضمان در تاریخ معین شده، شما می‌توانید حراج را انجام و در آنجا شمش طلا را بخرید.

چگونه معاملات ارزی را در سایت مرکز مبادله ارز و طلا انجام دهیم؟

نحوه انجام معاملات ارزی در سایت مرکز مبادله ارز و طلا مثل نحوه انجام معاملات و خرید سکه طلا است. در ابتدا شما باید در این سامانه ثبت نام کنید و بعد از ثبت نام و ایجاد حساب کاربری می‌توانید در حراج‌های ارز سایت شرکت کنید. بعد از اینکه شما ارز را خریده‌اید باید مدارک خود را به یکی از صرافی‌ها یا بانک‌هایی که در لیست سامانه درج شده‌اند و عضو سامانه هستند ببرید. سپس، بانک یا صرافی مورد نظر مدارک شما را بررسی یا تایید و در صورت وجود عیب یا نقص به شما اطلاع رسانی خواهد کرد.

بعد از آن، بانک یا صرافی مدارکتان را به نماینده سامانه ارز و طلا تحویل می‌دهد و آنها بعد از بررسی و تایید این مدارک ثبت آنها در سامانه را تایید و به شخص اطلاع رسانی خواهند کرد. شما یک روز بعد از ثبت تایید مدارک در سامانه و اطلاع رسانی آن می‌توانید به صرافی و بانک بروید و ارز یا حواله ارزی خود را دریافت کنید.

چه کسانی می‌توانند ارزهای ارائه شده در سایت مرکز مبادله ارز و طلا را دریافت کنند؟

در کل، کسانی می‌توانند ارز ارائه شده در حراج‌های سایت مرکزِ مبادله ارز و طلا را دریافت کنند که در این حراج‌ها شرکت و آنها را خریداری کرده‌اند. این اشخاص می‌توانند اشخاص حقوقی و حقیقی باشند که حتماً بالای ۱۸ سال سن دارند. سپس، اشخاص حقیقی و حقوقی بعد از انجام معامله می‌توانند به بانک‌ها و صرافی‌های عضو سامانه مبادله ارز و طلا مراجعه کرده و طلا یا ارز خود را دریافت کنند.

آیا برای دریافت ارز از سایت مرکز مبادله ارز و طلا به مدارک خاصی نیاز داریم؟

بله. بعد از شرکت در حراج‌های سایت مرکز مبادله ارز و طلا شما برای دریافت ارز و طلا از صرافی‌ها و بانک‌های عضو این مرکز نیاز به ارائه مدارک دارید. داشتن مدارک احراز هویت و شناسایی الزامی است (مثل کارت ملی و شناسنامه).

همچنین، با خرید ارز و طلا از سامانه مبادله ارز و طلا شما یک کد رهگیری را دریافت می‌کنید که آن را حتماً باید به صرافی یا بانک مورد نظر ارائه کنید. با این وجود، در خصوص کسب اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید با خود سامانه یا صرافی و بانک عضو آن تماس بگیرید.

تالار حواله ارز مرکز مبادله ارز و طلا و سامانه نیما چه تفاوتی با همدیگر دارند؟

در سامانه مبادله ارز و طلا این ارز برای واردات کالاهایی به غیر از کالاهای اساسی استفاده می‌شود. علاوه بر این، در سامانه نیما نرخ میانگین ارز ۲۸۵۰۰ تومان است. این در صورتی است که در تالار حواله ارز سامانه مبادله ارز و طلا این نرخ با توجه به میزان عرضه و تقاضای ارز تعیین می‌شود.

بحث مراکز تامین ارز که پیش می‌آید، به غیر از مرکز مبادله ارز و طلا در ایران سامانه نیما هم مطرح می‌شود. سامانه نیما هم مثل سامانه مبادله ارز و طلا در ایران تحت نظارت بانک مرکزی قرار دارد. اما این دو با همدیگر چه تفاوتی دارند؟ بیشتر تفاوت این دو مرکز در تامین منابع ارزی است. ارزی که در سامانه نیما عرضه می‌شود توسط بانک مرکزی از منابع دولتی و با استفاده از صادرات نفت و گاز به کشورهای دیگر تامین می‌شود. اما در تالار حواله ارز بازار مبادله ارز و طلا شرکت‌های صادراتی کوچک، شرکت‌های پتروشیمی، معدنی و فلزی تامین‌کننده اصلی ارز هستند.

سرمایه‌گذاری ارز و طلا با اینوستو

با این اوضاع نابسامان اقتصادی در کشور و بیداد کردن تورم سرمایه‌گذاری در مرکز مبادله ارز و طلا کار محتاطانه و هوشمندانه‌ای محسوب می‌شود. بنابراین، اگر شما هم مایل به این نوع سرمایه‌گذاری هستید، می‌توانید نه تنها در ارز و طلا به صورت فیزیکی، بلکه از طریق ابزارهای مالی مثل گواهی سپرده ارز و طلا هم سرمایه‌گذاری کنید.

با این وجود، اگر شما نمی‌دانید در چه صندوق‌های سپرده گذاری باید این کار را انجام دهید، می‌توانید به سایت اینوستو مراجعه کنید. ما در شرکت اینوستو خدمات مشاوره مالی در حوزه‌های مختلف مثل وام و خرید و فروش طلا را ارائه می‌کنیم. بنابراین، در صورتی که شما مایل به سرمایه‌گذاری در ارز و طلا هستید، می‌توانید به اینوستو مراجعه کنید، تا ما در مورد صندوق‌های سپرده گذاری طلا و ارز به شما مشاوره‌های لازم را بدهیم.

منبع: ویکی پدیا