معرفی انواع اوراق قرضه: آشنایی با ریسک و شرایط انتشار + باز خرید

وقتی که بحث سرمایه گذاری و فعالیت در بازار بورس می‌شود، ممکن است خیلی‌ها از ورود به چنین بازاری هراس داشته باشند. درست است که بازار بورس ریسک‌های خودش را دارد اما اگر مفاهیم آن را درست یاد بگیرید و ریسک‌ها را عاقلانه مدیریت کنید، می‌توانید فرصت‌های خوبی برای سرمایه گذاری و کسب سود داشته باشید. یکی از مفاهیمی که حتما باید در بازار بورس فرا بگیرید، اوراق قرضه است. اوراق قرضه ها اوراقی هستند که در بازار بورس خرید و فروش می‌شوند و بهادار هستند. اما آیا می‌دانید که اوراق های قرضه و انواع آن چه هستند؟

اموزش اوراق قرضه: اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه به انگلیسی Bonds نوعی اسناد بهادار است. اما دقیقاٌ تعریف اوراق قرضه یعنی چه؟ فرض کنید که در بازار اوراق قرضه در ایران یک سری اسناد را خریده‌اید که به این اسناد اوراقِ قرضه می‌گویند. وقتی که به خرید اوراقِ قرضه از شرکتی اقدام می‌کنید، آن شرکت این تعهد را دارد که میزان معینی از هزینه (که به آن بهره سالانه می‌گویند) را به شما پرداخت کند.

در حقیقت، عرضه اوراقِ قرضه یک نوع روش بدهی طولانی مدت است که خیلی از شرکت‌ها از آن برای تامین بودجه خود استفاده می‌کنند. به یاد داشته باشید که کسانی که اوراقِ قرضه می‌خرند مثل صاحبان سهام شرکت‌ها حق رأی در شرکت را ندارند. در حقیقت، آنها به ناشران و فروشندگان اوراقِ قرضه (شرکت ها) وام می‌دهند و در مقابل بهره آن را دریافت می‌کنند.

سپس، آنها در سررسید اوراقِ قرضه سرمایه اصلی خود را پس می‌گیرند. به این صورت، کسانی که اوراقِ قرضه را از یک شرکت می‌خرند صاحبان سهم آن شرکت نیستند و به نوعی طلبکاران آن محسوب می‌شوند که در ازای پول خود اوراقِ قرضه  دریافت می‌کنند. شرکت هم موظف است که پول‌شان را به همراه بهره معینی به آنها بازگرداند. در ادامه این مطلب از اینوستو بیشتر به موضوع خواهیم پرداخت.

برای مثال نرخ سود اوراقِ قرضه دولتی، اوراقِ قرضه سود 30 درصد را در نظر بگیرید. این اوراقِ قرضه خرید آن‌ها یک نوع سرمایه گذاری است که بانک‌ها از آن برای تامین بودجه خود استفاده می‌کنند. بانک‌ها این سود را به صورت ماهیانه به دارندگان اوراقِ قرضه پرداخت می‌کنند.

سود اوراق قرضه چگونه پرداخت می‌شود؟

وقتی که اوراق بهادار را در بازار اوراق قرضه می‌خرید، شرکت یا بانک فروشنده این اوراق بر طبق شرایط ذکر شده در آن موظف است که سود اوراقِ قرضه دولتی را با درآمد ثابت به صورت ماهیانه، نیمسال یا در هر سال بپردازد. سپس، در زمان موعد سررسید شرکتی که این اوراق را به شما فروخته، باید اصل پول را به شما برگرداند.

به این صورت، خرید اوراقِ قرضه با درآمد ثابت یک نوع سرمایه گذاری است که نسبت به خرید سهام شرکت ریسک کمتری دارد. درست است که وقتی که سهام یک شرکت را می‌خرید قسمتی از مالکیت آن را در اختیار دارید. اما بازده سرمایه گذاری شما در این شرکت به سودی بستگی دارد که آن شرکت کسب خواهد کرد.

در این صورت، اگر شرکت سودی در طولانی مدت کسب نکند، سرمایه گذاری شما ریسک بیشتری دارد. با این وجود، سرمایه گذاری در اوراقِ قرضه معمولاٌ کم ریسک‌تر است.

شرایط انتشار اوراق قرضه چیست؟

شرایط انتشار اوراق قرضه چیست به زبان ساده؟ هر شرکت که بخواهد کاغذ اوراقِ قرضه را منتشر کند باید یک سری شرایط انتشار اوراقِ قرضه دولتی در نظام بانکی جدید را داشته باشد. برای مثال، یکی از آنها این است که تمام قیمت‌های سهام شرکت باید پرداخت شده باشند. علاوه بر این، حداقل باید ۲ سال از تاریخ ثبت شرکت گذشته باشد.

همچنین، ۲ تا از ترازنامه‌های شرکت باید در مجمع عمومی تصویب شده باشند. از سوی دیگر، ارزش اسمی اوراقِ قرضه در زمان انتشار آنها باید معین شود. به علاوه، 2 تن از مدیران شرکت ناشر اوراق باید حتما اوراقِ قرضه را امضا کنند.

بعد از اینکه این کارها را انجام دادید، می‌توانید نسبت به خرید اوراقِ قرضه اقدام کنید. پس از اینکه فرایند خرید اوراقِ قرضه تایید شد، باید به شرکت یا بانک فروشنده اوراقِ قرضه هزینه خرید آنها را پرداخت کنید.

چگونه اوراق قرضه بخریم؟

نحوه خرید اوراق قرضه چیست؟ اگر تصمیم به خرید اوراقِ قرضه دلاری یا ریالی دارید، قبل از آن بهتر است که به چند سوال در نحوه خرید اوراقِ قرضه دولتی پاسخ دهید. اول باید ببینید که چه نوع اوراقِ قرضه را به چه میزانی می‌خواهید بخرید. اوراقِ قرضه انواع متفاوتی دارند (مثلاٌ برخی دولتی یا شرکتی هستند).

دوم اینکه در مورد نوع خرید اوراقِ قرضه دولتی در ایران یا اوراق شرکتی که انتخاب کرده‌اید اطلاعات بیشتری کسب کنید. برای مثال، می‌توانید در مورد نرخ بهره خرید اوراقِ قرضه دولتی توسط بانک مرکزی، سررسید و ریسک آن تحقیق کنید.

بازخرید اوراقِ قرضه چیست؟

وقتی که مدت سر رسید اوراقِ قرضه به پایان می‌رسد، شرکت یا دولت ناشر اوراقِ قرضه باید هزینه‌ی اصلی وام اوراقِ قرضه را به خریدار آن پرداخت کند که به آن بازخرید اوراق می‌گویند. اوراقِ قرضه قابل بازخرید هم اوراقی هستند که شرکت یا دولت نشر آنها هزینه‌شان را زودتر از موعد سررسید پرداخت می‌کند.

برای مثال، اگر سر رسید اوراقِ قرضه که شما گرفته‌اید چهارساله باشد و بانک یا دولت ناشر در مدت ۲ سال آنها را هزینه آن را پرداخت کرده، یعنی که اوراقِ قرضه را بازخرید کرده است.

انواع اوراق قرضه چه هستند؟

در ادامه تصمیم داریم به معرفی انواع اوراق قرضه بپردازیم. حالا که شما با مفهوم کلی اوراقِ قرضه آشنا شدید، بیایید به سراغ اوراقِ قرضه و انواع آن برویم. اوراقِ قرضه انواع متفاوتی دارند و دانستن در مورد آن‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا بهتر در مورد سرمایه گذاری در اوراقِ قرضه جدید تصمیم بگیرید. بنابراین ما در این بخش توضیح خواهیم داد که انواع اوراقِ قرضه جیست.

نام اوراقِ قرضه دولتی با توجه به انواع آن متفاوت است. برای مثال، اوراقِ قرضه عمومی، اوراقِ قرضه پس‌انداز دولتی و اوراقِ قرضه خزانه داری هم جزو این اوراق هستند.

1. اوراق قرضه دولتی چیست؟

اوراق قرضه دولتی یعنی چی؟ معنی اوراقِ قرضه دولتی به انگلیسی Government bond است که سابقه‌ای قدیمی دارد. تاریخچه اوراقِ قرضه دولتی به سال ۱٬۶۹۴ در انگلستان برمی گردد که در آن سال بانک انگلستان برای تامین بودجه جنگ علیه فرانسه نخستین اوراقِ قرضه دولتی را منتشر کرد.

انواع اوراقِ قرضه دولتی اوراقی هستند که دولت‌ها آنها را برای تامین بودجه خودشان منتشر می‌کنند و به فروش می‌رسانند. اوراقِ قرضه دولتی در کشورهای مختلفی صادر می‌شوند. در بین اوراقِ قرضه در جهان، اوراق قرضه کشورهای پیشرفته مثل آمریکا از لحاظ سرمایه‌گذاری کم ریسک‌تر و مطمئن‌تر هستند. با این حال، سرمایه گذاری در اوراقِ قرضه دولتی در کشورهای در حال توسعه مانند اوراقِ قرضه دولتی در ایران ریسک بیشتری دارد.

اوراقِ قرضه خزانه چیست؟

اوراقِ قرضه خزانه هم جزو اوراقِ قرضه دولتی هستند که به دولت‌ها کمک می‌کنند تا برای بودجه پروژه‌های خود را تامین مالی کنند. اوراقِ قرضه خزانه سررسید طولانی دارند و نرخ بهره انها ثابت و در بازه‌های زمانی مشخص پرداخت می‌شود.

سود اوراقِ قرضه دولتی یعنی چه؟ یعنی سودی که دولت در قبال فروش اوراقِ قرضه به شما باید به صورت منظم و در بازه زمانی مشخص پرداخت کند.

نرخ بهره اوراق قرضه دولتی چیست؟

نرخ بهره اوراق قرضه دولتی چیه؟ در تعریف اوراقِ قرضه دولتی نرخ یا بازده اوراقِ قرضه دولتی مبلغی است که دولت به عنوان سود به ازای خرید اوراقِ قرضه دولتی ایران به شما می‌پردازد. اما نحوه محاسبه نرخ سود اوراقِ قرضه دولتی چگونه است؟ در پاسخ باید گفت که دولت نرخ بهره نمونه اوراقِ قرضه دولتی خود را بر مبنای ارزش اسمی اوراق و مدت زمان مانده تا سر رسید حساب می‌کند.

برای مثال، اگر نرخ بهره یک ورق در بازار اوراقِ قرضه دولتی به میزان ۱۰ درصد و ارزش اسمی آن 100 هزار تومان باشد، مبلغ سود سالانه آن 110 هزار تومان خواهد بود.

2. اوراق قرضه شهرداری چیست؟

در هر شهری شهرداری با گرفتن هزینه‌های مالیات عملیات مربوط به شهرسازی مثل ساخت مدرسه، بیمارستان، نیروگاه، خیابان، تعمیر خیابان‌ها و جاده‌ها را انجام می‌دهد. اما گاهی اوقات، شهرداری نیاز به بودجه بیش از بودجه ای دارد که از مالیات‌ها به دست می‌آورد.

در این صورت، شهرداری اوراق قرضه شهری را صادر می‌کند تا بتواند بودجه مالی خودش را تامین کند. بنابراین، اوراقِ قرضه شهرداری‌ ها اوراقی هستند که شهرداری با انتشار آن‌ها می‌تواند کمبود بودجه خود را تامین کند.

اما ریسک سرمایه‌گذاری در آنها هم به مراتب بیشتر است. علاوه بر این، اوراقِ قرضه شرکتی تنوع بیشتری هم دارند (مثل اوراقِ قرضه شرکت سهامی خاص یا اوراقِ قرضه شرکت سهامی عام). با این حال، یکی از معایب عمده آنها مالیاتی است که بر روی این اوراق قرضه اعمال می‌شود.

نام های اوراق قرضه: 3. اوراق قرضه شرکتی چیست؟

در بخش اوراق قرضه دولتی یعنی چی، در مورد آن اوراق توضیح دادیم. اما در مورد اوراق غیردولتی چطور؟ برای مثال، یک نوع اوراق به نام اوراق قرضی شرکتی وجود دارند که توسط شرکت‌های غیرولتی یا یک کسب و کار منتشر می‌شوند. شرکت‌ها یا کسب و کارها در صورتی که بودجه کافی برای انجام پروژه‌های خودشان نداشته باشند، از اوراقِ قرضه برای تامین این بودجه استفاده می‌کنند.

اگر مایل به سرمایه گذاری در اوراقِ قرضه شرکت های سهامی هستید بهتر است بدانید که این اوراق می‌توانند سود بیشتری نسبت به اوراقِ قرضه دولتی به شما بدهند.

4. اوراقِ قرضه پرداختنی چیست؟

اوراق قرضه پرداختنی در هم نوعی اوراقِ قرضه هستند که معمولاً ناشر آنها که بانک یک شرکت است در طول یک سال مالی یا دوره عادی عملیاتی بدهی خود و سود آن را به خریدار می‌پردازند. به این صورت، شرکت‌ها و دولت‌ها با حسابداری اوراقِ قرضه پرداختنی می‌توانند بودجه مالی خود را تامین کنند.

در بین اوراقِ قرضه دولتی اوراقِ قرضه پس‌انداز ریسک کمتری دارند، چون از طرف دولت حمایت می‌شوند. بنابراین، این احتمال که دولت نتواند نرخ و مبلغ اصلی وام را برای این اوراق بپردازد کم است.

5. اوراقِ قرضه پس‌انداز چیست؟

اوراق قرضه پس‌انداز هم یک نوع از اوراقِ قرضه‌ی دولتی هستند که دولت از آنها برای تامین کمبود بودجه مالی خود استفاده می‌کند. در این نوع ورق قرضه پس‌انداز هم دولت موظف است که در طی زمان معین سود ارزی که گرفته را با نرخ بهره پس بدهد.

6. اوراقِ قرضه با پشتوانه رهنی چیست؟

اوراق قرضه رهنی به انگلیسی Mortgage bonds و یکی دیگر از انواع اوراقِ قرضه است. این اوراق را دولت‌ها یا موسسات مالی منتشر می‌کنند و تفاوتی که این اوراق با اوراقِ قرضه عادی دارد در این است که مجموعه از وام‌های رهنی مسکونی یا تجاری است که در ترازنامه شرکت ثبت شده‌اند.

نهادهای مالی و دولت‌ها بعد از فروش اوراق به سرمایه گذاران وجوه آنها را وارد چرخه‌ی وام مسکن می‌کنند. بطور کلی، سرمایه گذاری در اوراقِ قرضه پشتوانه رهنی جزو سرمایه گذاری‌های کم ریسک‌تر در حوزه اوراقِ قرضه است.

علاوه بر این، تنوع انواع اوراقِ قرضه زیاد است و شما برای انتخاب از بین آن‌ها گزینه‌های مختلفی دارید.

همه چیز در مورد اوراق قرضه: چرا اوراق قرضه مفید است؟

شاید پیش از سرمایه گذاری در اوراق قرضه از خود بپرسید که کاربرد اوراقِ قرضه چیست و چرا اصلا باید در این حوزه سرمایه‌گذاری کنیم؟ باید گفت که اوراقِ قرضه هم برای فروشندگان و هم برای خریداران آن می‌تواند سرمایه گذاری خوبی باشد. برای خریداران مزایای اوراقِ قرضه خوب است، چون آنها با عرضه اوراق خود می‌توانند کمبود بودجه مالی خود را جبران کنند.

از سوی دیگر هم شما به عنوان خریدار ریسک کمتری در سرمایه گذاری را انجام دهید. این به این خاطر است که دولت‌هایی که اوراقِ قرضه را به خریداران می‌فروشند، بازگشت وام اصلی به همراه نرخ بهره آن را تضمین می‌کنند.

معایب اوراقِ قرضه چه هستند؟

با اینکه سرمایه گذاری در اوراق قرضه مزایای خود را دارد، ریسک‌هایی را هم به همراه دارد. برای مثال، یکی از معایب سرمایه گذاری در اوراقِ قرضه کمبود نقدینگی آنها است. در صورت نیاز فوری به نقدینگی، نمی‌توانید این اوراق را تبدیل به پول کنید.

همچنین، اگر نرخ بهره در بازار دچار تغییر شود ارزش اوراقِ قرضه هم تغییر می‌یابد که ممکن است این تغییر منفی باشد. از سوی دیگر سرمایه گذاری روی برخی از اوراقِ قرضه ممکن است با محدودیت‌های قانونی مواجه باشد.

برخی از شرکت‌های مالی وجود دارند که برای فروش بیشتر اوراقِ قرضه سعی می‌کنند که به مشتریان خود اوراقِ قرضه را با وثیقه بفروشند.

نکات و ویژگی های اوراق قرضه چه هستند؟

وقتی که اوراق قرضه را از شرکت یا دولت می‌گیرید باید یک سری نکات و ویژگی اوراقِ قرضه را بدانید. برای مثال، به عنوان مالک اوراقِ قرضه بستانکار شرکت یا دولتی به حساب می‌آیید که از آن اوراق را گرفته‌اید. بنابراین، مستحق هستید که مبلغ ارزش اسمی این اوراق همراه به بهره آن را از دولت یا شرکت بگیرید و حقوق و امتیازات شما در سند قرارداد اوراقِ قرضه معین می‌شود.

با این حال، باید توجه داشته باشید که مالک اوراقِ قرضه هیچ نوع مالکیت سهامی از آن شرکت و موسسه ندارد و سود سهم سهامداران متعلق به او نیست. یک نکته مهم دیگر هم این است که اگر منتشر‌کننده اوراقِ قرضه دچار ورشکستگی شود، مالکان اوراقِ قرضه نسبت به صاحبان سهام شرکت منتشر‌کننده اوراق برای دریافت هزینه اصلی و بهره اوراقِ قرضه حق تقدم دارند. به علاوه، اگر اوراقِ قرضه ماهیت خصوصی داشته باشند، فقط ناشر اوراقِ قرضه یا خریدار آن حق فروش آن را دارند.

اصطلاحات پرکاربرد اوراق قرضه چه هستند؟

در هر حوزه سرمایه گذاری مجموعه‌ای از اصطلاحات پرکاربرد وجود دارد. بنابراین، اگر قصد ورود به بازار اوراق قرضه را دارید بهتر است کمی با این اصطلاحات آشنا شوید، زیرا دانستن این اصطلاحات به شما کمک می‌کند تا مفاهیم این بازار را بهتر بفهمید.

موعد سررسید اوراقِ قرضه چه زمانی است؟

در حوزه اوراق قرضه موعد سررسید زمانی است که اوراقِ قرضه به پایان می‌رسد. در این زمان پرداخت نرخ بهره خریدار توسط شرکت یا دولت متوقف می‌شود. در این زمان است که شرکت یا دولت باید مبلغ اصلی خود اوراق بهادار که خریدار آن را پرداخت کرده را بازپرداخت کند.

فراخوانی اوراقِ قرضه چه زمانی است؟

زمان فراخوانی اوراق قرضه یک ویژگی است که می‌تواند به طور اختیاری در سند قرارداد اوراقِ قرضه بین ناشر و خریدار درج شود. بنابر ویژگی فراخوانی اوراقِ قرضه، ناشر اوراقِ قرضه می‌تواند در زمانی زودتر از سررسید فروش اوراقِ قرضه توسط دولت اصل مبلغی که خریدار برای پرداخت اوراقِ قرضه خرج کرده را به او بازپرداخت کند.

فروش اوراقِ قرضه یعنی چه؟

اگر شما اوراق قرضه‌ای خریده‌اید و قصد دارید که مجدداً روی آن سرمایه گذاری کنید می‌توانید برای فروش اوراقِ قرضه دولتی‌ اقدام کنید. خیلی‌ها در تاریخی قبل از تاریخ سر رسید اوراقِ قرضه و زمانی که نرخ بهره آن به نرخ مورد نظرشان می‌رسد، می‌توانند آن را به فرد دیگری بفروشند.

اوراقِ قرضه قابل تبدیل یعنی چه؟ اوراقِ قرضه قابل تبدیل به انگلیسی convertible bonds و اوراقی هستند که شما می‌توانید آن‌ها را به یک دارایی دیگر مثل سهام تیدیل کنید.

اوراقِ قرضه قابل تبدیل چیست؟

همانطور که پیشتر گفتیم مالکان اوراق قرضه نمی‌توانند مالک سهام یک شرکت شوند. معمولا در مورد انواع اوراق قرضه این مسئله صدق می‌کند. اما در لیست اوراق قرضه نوعی اوراق وجود دارد که می‌توان با استفاده از آنها صاحب سهام شرکت ناشر این اوراق شد. این اوراق اوراقِ قرضه قابل تبدیل و تعویض هستند.

در حقیقت، زمانی که سررسید اوراقِ قرضه قابل تبدیل به سهام عادی فرا می‌رسد، دارنده آنها می‌تواند مبلغ اصلی هزینه اوراقِ قرضه قابل تعویض همراه به نرخ بهره آن را دریافت کند. یک گزینه دیگر هم این است که او می‌تواند این اوراق را تبدیل به سهام عام شرکت کند. بنابراین، استفاده از اوراقِ قرضه قابل تعویض با سهام برای سرمایه‌گذارانی مفید است که دلشان می‌خواهند وارد بازار سهام شوند.

بنابراین، پشتوانه مالی اوراقِ قرضه تضمین شده یک نوع ضمانت است. بنا بر این ضمانت، در صورتی که شرکت یا صادر‌کننده اوراقِ قرضه ورشکست شود و به فروش برسد، پول حاصل از فروش آن بین سرمایه‌گذاران و مالکان اوراقِ قرضه تقسیم می‌شود.

اوراقِ قرضه تضمین شده به چه معناست؟

با اینکه به طور کلی ریسک سرمایه‌گذاری در بازار اوراق قرضه نسبت به بازارهای دیگر کمتر است، اما برخی از سرمایه‌گذاران هم به خاطر این ریسک‌ها ممکن است در آن سرمایه‌گذاری نکنند. از این رو، خیلی از شرکت‌ها برای فروش اوراقِ قرضه خود اوراقِ قرضه تضمین شده را به مشتریان عرضه می‌کنند. این اوراقِ قرضه یک پشتوانه مالی دارند که این پشتوانه توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تایید می‌شود.

اوراق قرضه تضمین نشده چیست؟

اوراق قرضه تضمین نشده درنقطه متضاد اوراقِ قرضه تضمین شده قرار دارند. این یعنی اینکه آن شرکت و موسسه مالی هیچ روشی برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران ارائه نمی‌کند. به این صورت، شرکت‌های ناشر اوراقِ قرضه سرمایه‌گذاران را تنها با میزان اعتبار این اوراق به سرمایه‌گذاری در آنها جذب خود می‌کنند. بیشتر نهادها و ارگان‌هایی که می‌توانند اوراقِ قرضه تضمین نشده را بفروشند ارگان‌های دولتی هستند که اعتبار کافی برای انجام این کار را دارند.

اوراق قرضه بدون کوپن چیست؟

اوراق عرضه بدون کوپن اوراقی هستند که شرکت‌ها و نهادهای مالی ناشر آن‌ها در زمان فروش آن‌ها را به هزینه‌ای کمتر از هزینه ارزش اسمی آن به خریدار می‌فروشند. در نتیجه، خریدار در زمان سررسید می‌تواند از اختلاف هزینه در زمان خرید و بازپرداخت آن توسط شرکت سودی را کسب کند.

توجه داشته باشید که اوراق قرضه کوپن صفر بدون پرداخت سود هستند. اما بازده اختلاف قیمت بین مبلغ ارزش اسمی و مبلغ معامله اوراق باعث می‌شود که انتخاب رایجی برای سرمایه گذاری با ریسک کمتر باشند.

اوراق قرضه وابسته به تورم چیست؟

اوراق وابسته به تورم یک نوع اوراق قرضه هستند که معمولاً دولت‌ها آنها را منتشر می‌کنند. هدف اصلی انتشار از اوراقِ قرضه دولتی مصون از تورم این است که سرمایه گذاران را جذب کنند که به خاطر تورم ممکن است مایل به خرید اوراقِ قرضه نباشند.

در نتیجه، اوراقِ قرضه به شرط نگهداری تا زمان سررسید ضمانت پرداخت سود به خریدار به میزان بیشتر از نرخ تورم را می‌دهند. رابطه اوراقِ قرضه و تورم در این اوراق برای میزان هزینه اصلی و نرخ بهره آن با توجه به میزان افزایش و کاهش تورم متغیر است.

آیا سرمایه گذاری در اوراق قرضه شرعی است؟

اگر بخواهیم در مورد این صحبت کنیم که حکم شرعی سرمایه گذاری در اوراق قرضه چیست، باید در مورد نظر فقهی در مورد خود ماهیت اوراقِ قرضه بدانیم. اوراقِ قرضه از دیدگاه اسلام حرام هستند. اما چرا اوراقِ قرضه حرام است؟ چون از نظر اسلام اوراقِ قرضه که مبنای‌شان قرض با بهره است ریا به حساب می‌آیند و برای همین شرعی نیستند.

بازده اوراق قرضه چیست؟

همان طور که گفتیم، ناشر اوراق قرضه و موسسه‌ای که آن را به شما می‌فروشد باید در ازای خرید، مبلغی را به عنوان بهره در بازه‌های زمانی مشخص به شما بپردازد. بازده اوراقِ قرضه دولتی نسبت نرخ بهره آن به قیمت پرداختی اوراقِ قرضه است.

یعنی شما هر نوع اوراقِ قرضه‌ای داشته باشید مثل اوراقِ قرضه 10 ساله، نرخ بازده آن را باید با توجه به نرخ بهره و قیمت پرداختی آن حساب کنید تا بازده اوراقِ قرضه 10 ساله را بدست بیاورید.

چگونه بازده اوراق قرضه را محاسبه کنیم؟

برای محاسبه بازده اوراق قرضه، شما باید قیمت خود اوراقِ قرضه را از قیمت سود سالانه یا ماهیانه آن کم کنید. سپس، شما باید آن را تقسیم بر قیمت اصلی اوراقِ قرضه کنید تا میزان بازدهی اوراقِ قرضه را بدست بیاورید. برای مثال، فرض کنید که اوراقِ قرضه‌ای را به قیمت 850 هزار تومان خریده‌اید که سود سالانه آن یک میلیون تومان است.

در این صورت، اول باید 850 هزار تومان را از یک میلیون تومان کم کنید که این میزان 150 هزار تومان می‌شود. سپس، باید ۱۵۰٬۰۰۰ تومان را تقسیم بر ۸۵۰٬۰۰۰ تومان کنید که مقدار آن 0.17 می‌شود. در نهایت هم باید آن را در 100 ضرب کنید که 17.6 درصد می‌شود و نرخ بازدهی اوراقِ قرضه است.

چه رابطه‌ای بین قیمت و بازده اوراق قرضه وجود دارد؟

رابطه بین بازده اوراق قرضه و قیمت آن‌ها معکوس است. برای مثال، هر چقدر که قیمت اوراقِ قرضه بیشتر باشد، بازده آن کمتر می‌شود. برعکس، هرچقدر که قیمت اوراقِ قرضه کمتر باشد بازده آن بیشتر خواهد شد. دلیل این رابطه معکوس آن است که بازده اوراقِ قرضه بر اساس قیمت اوراقِ قرضه و نرخ بهره حساب می‌شود.

در نتیجه، اگر هزینه پرداختی توسط شما برای اوراقِ قرضه بیشتر باشد، بازده آن که همان نرخ بهره نسبت به هزینه خرید اوراقِ قرضه است هم کمتر خواهد شد.

بنابراین، بازده تا سررسید نشان‌دهنده سود کلی از خرید و ارزش اصلی اوراقِ قرضه تا زمان سررسید آن است.

روش بازده تا سررسید به چه معناست؟

بازده تا سررسید یعنی اگر اوراق قرضه‌ای را بخرید و تا موعد سررسید آن را نگه دارید، چقدر سود می‌برید. این سود شامل پولی می‌شود که به عنوان بهره دریافت خواهید کرد. همچنین، در صورتی که قیمت خرید اوراقِ قرضه کمتر از قیمت فروش آن تا پایان سررسیدش باشد، باعث افزایش ارزش اصلی اوراقِ قرضه خواهد شد.

بازده معادل اوراق قرضه به چه معناست؟

بازده معادل اوراق قرضه روشی است که سرمایه گذاران از آن برای محاسبه سود سالانه خرید اوراقِ قرضه استفاده می‌کنند. با این روش می‌توانید سود نرخ اوراقِ قرضه ایران که بهره آن‌ها در بازه‌های زمانی مختلف مثل هر سه یا شش ماه پرداخت می‌شوند، را با سود اوراقِ قرضه با نرخ ثابت که نرخ بهره آن‌ها سالانه یا بیشتر است مقایسه کنید.

برای محاسبه بازده معادل اوراقِ قرضه، باید اول تفاوت بین قیمت خرید اوراقِ قرضه و مبلغ ارزش اسمی آن را حساب کنید. سپس، باید مقدار حاصل این تفاوت را بر قیمت خرید اوراقِ قرضه تقسیم کنید تا بازده معادل اوراقِ قرضه را کسب کنید.

بازده موثر سالانه چیست؟

نرخ بازده موثر سالانه روشی برای محاسبه سودی است که از خرید یک اوراق قرضه در یک سال به دست می‌آورید. محاسبه بازده موثر سالانه کمک می‌کند تا بتوانید سود اوراقِ قرضه‌ای که بهره آن‌ها در بازه‌های زمانی متفاوت است (مثل هر شش ماه یا هر سه ماه یکبار) را با سود اوراقِ قرضه‌ای که بهره آن‌ها سالانه یا بیشتر است، مقایسه کنید.

برای محاسبه بازده موثر سالانه روشی مشابه با محاسبه بازده معادل اوراقِ قرضه را انجام خواهید داد. از اینرو، برای محاسبه فرمول بازده موثر سالانه باید قیمتی که برای خرید اوراقِ قرضه پرداخت کردید را از مبلغ اسمی آن کسر کنید. سپس، حاصل این کسر را بر قیمتی که برای خرید اوراقِ قرضه پرداخت کردید تقسیم کنید.

در مرحله بعد، این سود را به توان تعداد دوره‌های پرداخت در سال برسانید و در پایان هم مقدار بدست آمده را از عدد 1 کسر کنید. به این صورت، می‌توانید فرمول اوراقِ قرضه برای مقدار بازده موثر سالانه اوراقِ قرضه را به دست آورید.

چه پیچیدگی‌های در محاسبه بازده اوراق قرضه وجود دارد؟

وقتی که می‌خواهید بازده اوراق قرضه را محاسبه کنید، ممکن است با چند چالش مواجه شوید. برای مثال، نحوه محاسبه سود اوراقِ قرضه می‌تواند بر اساس عواملی مثل بازه زمانی، نوع ریسک، شرایط اوراقِ قرضه در بازار آن و دیگر عوامل تغییر کند که این باعث می‌شود محاسبه نرخ بهره فرآیند مستقیمی نباشد.

همچنین، خیلی از اوقات میزان عرضه و تقاضا قیمت خرید اوراقِ قرضه را تغییر می‌دهد. از آنجایی که در رابطه اوراقِ قرضه و نرخ بهره، قیمت خرید عامل مهمی است، این تغییر قیمت کمی باعث پیچیدگی محاسبه بازده اوراق عرضه می‌شود.

مثلا اگر شرکت‌هایی وجود داشته باشند که سود اوراقِ قرضه‌شاناز سود اوراقِ قرضه دولتی بیشتر باشد این شرکت‌ها پرسودتر هستند. اما اگر شرکت‌هایی باشند که سودشان از اوراقِ قرضه دولتی کمتر باشد، توانایی رقابت در این بازار و ارزش سرمایه گذاری را ندارند.

سرمایه گذاران چگونه از بازده اوراق استفاده می‌کنند؟

تنها هدف استفاده از اوراق قرضه کسب سود توسط خریداران آن یا تامین بودجه برای دولت و شرکت نیست. خیلی از سرمایه‌گذاران می‌توانند از بازدهی اوراقِ قرضه به عنوان روشی برای ارزیابی وضعیت اقتصادی کشور یا شرکت‌های آن استفاده کنند. آنها در این ارزیابی‌ها از روشی به نام منحنی بازده اوراقِ قرضه استفاده می‌کنند که در ادامه بیشتر در مورد تعریف منحنی بازده توضیح خواهیم داد.

برای مثال، فرض کنید که سود اوراقِ قرضه دولتی ۳ درصد است. در این صورت، سرمایه گذاران با فرض اینکه دولت پول خرید اوراقِ قرضه همراه با سود آن را حتما می‌دهد سود این اوراقِ قرضه را با سود سرمایه گذاری‌های دیگر در اوراقِ قرضه شرکتی می‌توانند مقایسه کنند.

منحنی بازدهی اوراق قرضه چیست؟

در بخش قبلی اشاره به منحنی بازده اوراق قرضه کردیم. اما دقیقا منحنی بازده چیست و چه چیزی را نشان می‌دهد؟ منحنی بازده به انگلیسی Yield curve یک نوع نمودار است برای ارزیابی این که چگونه بازده اوراقِ قرضه بنا بر زمان سررسید آن‌ها تغییر می‌کند.

در منحنی بازده اوراقِ قرضه، محور عمودی نشان دهنده نرخ بازده اوراقِ قرضه و محور افقی زمان سررسید اوراقِ قرضه را نشان می‌دهد.

بررسی منحنی‌های بازدهی اوراق قرضه

انواع منحنی بازده اقتصادی برای اوراقِ قرضه نشان دهنده ارزیابی‌های متفاوتی از بازار آن هستند. در صورتی که منحنی بازده چارت اوراقِ قرضه با شیب تند صعودی یا منحنی بازده عادی یا طبیعی باشد، یعنی نرخ بازده اوراقِ قرضه درازمدت بیشتر از نرخ بازده اوراقِ قرضه کوتاه‌مدت است.

اما اگر منحنی بازدهی شیبش نزولی یا منحنی بازده معکوس باشد، یعنی نرخ بازده اوراقِ قرضه کوتاه‌مدت بیشتر از نرخ بازده اوراقِ قرضه درازمدت است. از سوی دیگر، منحنی بازده صاف بیانگر آن است که سود اوراقِ قرضه با سررسیدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت با همدیگر مقدارشان مشابه است.

ریسک منحنی بازده به این معنی است که وقتی سود بازار تغییر می‌کند، سودی که شما از خرید اوراقِ قرضه می‌گیرید هم تغییر می‌کند. برای مثال، اگر شما اوراقِ قرضه با سررسید بلندمدت خریده‌اید و سود بازار برای این نوع اوراقِ قرضه کاهش یابد، سودی که شما از خرید این اوراقِ قرضه می‌گیرید هم کاهش خواهد یافت.

در کل، منحنی بازدهی می‌تواند ابراز مفیدی برای پیش‌بینی تغییرات در رشد اقتصادی بازار باشد.

کاربردهای اصلی منحنی بازدهی چیست؟

همانطور که گفتیم، منحنی بازدهی می‌تواند برای ارزیابی اوراق قرضه در بازار ابزار مفیدی باشد. برای همین هم سرمایه‌گذاران از آن استفاده‌های متفاوتی دارند. برای مثال، آنها می‌توانند از این منحنی به عنوان معیاری برای پیش‌بینی بازدهی اوراقِ قرضه در آینده استفاده کنند.

همچنین، منحنی بازدهی می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا بازدهی انواع اوراقِ قرضه را نسبت به تاریخ‌های سررسیدشان مقایسه کنند و ببیند که کدام یک بازدهی بیشتر یا کمتر دارند. علاوه بر این، برای اوراقِ قرضه که زمان سررسیدشان یکسان اما سوددهی آن متفاوت است، این منحنی ارزیابی خوبی برای مقایسه ارزش نسبی اوراقِ قرضه است.

عوامل موثر بر منحنی بازده چه هستند؟

چند عامل بر روی نمودار منحنی بازده تاثیر می‌گذارند. برای مثال، یکی از آنها تورم است. وقتی که تورم در اقتصاد کشوری زیاد شود بانک‌های آن نرخ بهره‌شان را افزایش می‌دهند. به طور کلی، افزایش تورم باعث کاهش قدرت خرید مردم می‌شود. در نتیجه، سرمایه‌گذاران انتظار دارند که نرخ بهره کوتاه مدت زیادتر شود.

از سوی دیگر، رشد شدید اقتصادی هم ممکن است به خاطر افزایش تقاضا باعث افزایش تورم شود. این به این معنی است که رقابت برای سرمایه‌گذاری وجود دارد و سرمایه‌گذاران انتخاب‌های بیشتری برای سرمایه‌گذاری در اختیار دارند. به این صورت، رشد اقتصادی خوب باعث افزایش بازده منحنی و شیب آن می‌شود.

یک عامل مهم دیگر هم نرخ بهره است. در صورتی که بانک مرکزی هر کشور نرخ بهره برای اوراق خودش را بیشتر کند، این باعث می‌شود که تقاضای بیشتری از سوی سرمایه‌گذاران برای خرید اوراقِ قرضه باشد که منجر به افزایش قیمت اوراق قرضه می‌شود، اما بازده آن کاهش می‌یابد.

نظریه‌های مرتبط با منحنی بازده چه هستند؟

در بحث منحنی بازده چند نظریه مطرح شده که این نظریات سعی می‌کنند که نوع شکل منحنی را توجیه کنند. برای مثال، یکی از آنها نظریه انتظارات است. بر مبنای نظریه انتظارات، شکل منحنی بازده بیانگر انتظارات سرمایه گذاران از نرخ بهره اوراق قرضه در آینده است.

مثلاً اگر نرخ بهره اوراق در آینده بیشتر شود، شکل منحنی بازده صعودی است. اما اگر بازار انتظار داشته باشد که نرخ بهره کمتر شود، شکل منحنی بازده به صورت نزولی می‌شود.

نظریه ترجیح نقدینگی

یک نظریه دیگر نظریه ترجیح نقدینگی است. بنابر این نظریه، سرمایه‌گذاران برای اوراق قرضه‌ طولانی مدت وثیقه‌ای را می‌خواهند. اما این نوع سرمایه‌گذاری نسبت به اوراقِ قرضه کوتاه مدت ریسک بیشتری دارد. در نتیجه این ریسک باعث می‌شود که نرخ بهره برای اوراقِ قرضه بلند مدت بیشتر و باعث می‌شود که نرخ که منحنی بازده سیر صعودی داشته باشد.

نظریه تقسیم بازار

یک نظریه هم وجود دارد که بنا بر آن منحنی بازده بر اساس میزان عرضه و تقاضا برای اوراق بهادار تعیین می‌شود. برای مثال، سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی ترجیحات خود را برای خرید اوراقِ قرضه با سررسیدهای مختلف دارند که باعث می‌شود که قیمت و بازده منحنی این اوراق توسط این ترجیحات تغییر کند.

تفاوت اوراق قرضه با سهام چیست؟

در توضیح اوراق قرضه گفتیم که اگر اوراقِ قرضه بخرید، مالک سهام یک شرکت نمی‌شوید. بنابراین، یک فرق اوراقِ قرضه با سهام در ماهیت آنها است. وقتی که به عنوان سرمایه‌گذار سهام شرکتی را می‌خرید، در واقع مالک آن سهام می‌شوید و از سود سهام آن شرکت نفع می‌برید. اما وقتی که اوراقِ قرضه را از دولت یا از شرکت و نهادی می‌خرید، شما به آن شرکت وام می‌دهید تا روی پروژه هایش سرمایه‌گذاری کند.

در نتیجه، بعد از خرید اوراقِ قرضه آن شرکت موظف است که علاوه بر پرداخت مبلغ اصلی اوراق نرخ بهره آن را هم در بازه زمانی معینی به شما بپردازد. از اینرو، همانطور که می‌بینید فرق اوراقِ قرضه و سهام اساسی و آشکار است.

اما برای اوراقِ قرضه اینطور نیست و این نرخ در بازه‌های زمانی مختلف ثابت است. برای همین هم ریسک سرمایه‌گذاری آن کمتر است.

تفاوت در ماهیت حساب اوراق قرضه و سهام در چیست؟

در توضیح اوراق قرضه گفتیم که وقتی که از شرکتی اوراقِ قرضه می‌خرید، در واقع دارید به آن شرکت وام می‌دهید. در نتیجه، آن شرکت موظف است که بنابر شرایط قرارداد اوراقِ قرضه مبلغ اصلی آن همراه با نرخ بهره ان را در بازه‌های زمانی مشخص به شما پرداخت کند. با این وجود، سیاست خرید سهام شرکت و بازپرداخت سود آن متفاوت است.

زمانی که سهام یک شرکت را می‌خرید، مالک بخشی از آن می‌شوید. بنابراین، پرداخت سود سهام یک شرکت بستگی به عملکرد آن شرکت و سودآوری‌اش دارد. برای مثال، اگر شرکتی سودآوری خوبی نداشته باشد، نرخ بهره سهام آن در بازه‌های زمانی مختلف ثابت نخواهد بود و گاهی اوقات کمتر و گاهی اوقات بیشتر می‌شود.

تفاوت اوراق قرضه با سهام در اولویت بازپرداخت آن‌ها چیست؟

در توضیح اوراق قرضه گفتیم که وقتی که از شرکتی اوراقِ قرضه را می‌خرید در واقع دارید به او وام می‌دهید. در نتیجه، آن شرکت یا دولت موظف است که بنابر شرایط قرارداد اوراقِ قرضه مبلغ اصلی همراه با نرخ بهره آن در بازه‌های زمانی مشخص را به شما پرداخت کند. با این وجود، سیاست خرید سهام شرکت و بازپرداخت سود اوراقِ قرضه متفاوت است.

زمانی که شما سهام یک شرکت را می‌خرید، مالک بخشی از آن می‌شوید. در نتیجه، بازپرداخت سود یک شرکت بستگی به عملکرد آن شرکت و سودآوری‌اش دارد. برای مثال، اگر شرکتی سودآوری خوبی نداشته باشد، نرخ بهره آن در بازه‌های زمانی مختلف ثابت نخواهد بود و گاهی اوقات کمتر یا بیشتر می‌شود.

اما برای اوراقِ قرضه اینطور نیست و این نرخ در بازه‌های زمانی مختلف ثابت است. برای همین هم ریسک سرمایه‌گذاری اوراقِ قرضه با درآمد ثابت کمتر است.

تفاوت اوراق قرضه با سهام در حق رای چیست؟

یک تفاوت مهم دیگر اوراق قرضه و سهام هم حق رای است در خرید اوراقِ قرضه وقتی که  این اوراق را از شرکتی می‌خرید، وام دهنده یا بستانکار آن شرکت هستید. بنابراین، شرکت به شما بدهکار است و شما هیچ حق رای در مسائل آن ندارید. اما زمانی که سهام شرکتی را می‌خرید مالک بخشی از آن هستید. برای همین هم به عنوان مالک بخشی از آن حق رای خواهید داشت.

تفاوت اوراق قرضه با سهام در چرخه عمر آن‌ها چیست؟

علاوه بر موارد فوق، یک تفاوت مهم دیگر بین اوراق قرضه و سهام هم چرخه عمر آنها است. وقتی که اوراقِ قرضه‌ای را از شرکتی می‌خرید، این اوراق یک زمان سررسید دارند. تا زمان موعد سررسید، آن شرکت موظف است که بهره این اوراق را در بازه‌های زمانی مشخص به شما بپردازد.

وقتی هم که زمان سررسید اوراق رسید، اصل مبلغ خرید اوراقِ قرضه را به شما باز پرداخت می‌کند. بنابراین، چرخه عمر اوراقِ قرضه محدود است و می‌تواند 2، ۵ یا ۱۰ ساله باشد. اما در مورد سهام اینطور نیست. وقتی که سهام یک شرکت را می‌خرید تا موقعی که مالک آن باشید و شرکت پابرجا باشد، مالکیت آن را در اختیار دارید.

تفاوت اوراق قرضه با سهام در ثبات قیمت آن‌ها چیست؟

اوراق قرضه ثبات قیمت بیشتری نسبت به بازار سهام دارند. این به این خاطر است که اوراقِ قرضه سررسید معینی دارند. همچنین، در سر رسید اوراقِ قرضه زمان و میزان پرداخت سود از قبل معین شده است. در نتیجه، شرکت یا دولتی که اوراقِ قرضه را می‌فروشد، موظف است که در زمان‌های مشخص مبلغ سود اوراقِ قرضه را بپردازد.

همچنین، شرکت باید در موعد سررسید هم مبلغ اصلی خرید اوراقِ قرضه را بپردازد. با این حال، بازار سهام ثبات قیمت اوراقِ قرضه را ندارد. این به خاطر آن است که سود سهامی که به مالک آن می‌رسد کاملاً به عملکرد و سودآوری شرکت بستگی دارد. در نتیجه، اگر در یک بازه زمانی شرکت سود زیادی نداشته باشد قیمت سهام آن هم پایین می‌آید. اما اگر در بازه‌های زمانی سود آن زیاد باشد، قیمت سهام هم بیشتر خواهد شد.

تفاوت اوراق قرضه و مشارکت در چیست؟

در بازار اقتصادی اوراق مشارکت هم مثل اوراق قرضه یک نوع ابزار مالی هستند که شرکت‌ها از آن برای تامین بودجه پروژه‌ها استفاده می‌کنند. با این وجود، ماهیت اوراق مشارکت با ماهیت اوراق قرضه متفاوت است. در اوراقِ قرضه زمانی که این اوراق را از شرکتی می‌خرید به آن شرکت وام می‌دهید تا بودجه او را تامین کنید. در ازای این کار شرکت هم در بازه‌های معینی سود نرخ بهره اوراق را به شما پرداخت و در زمان سررسید هم مبلغ خرید اوراق را به شما باز پرداخت خواهد کرد.

اما فرق اوراقِ قرضه با مشارکت در ماهیت آن است. شرکت‌ها از اوراق مشارکت هم برای تامین بودجه خود و طرح‌هایشان استفاده می‌کنند، با این تفاوت که با خرید آن در طرح و پروژه‌ای که شرکت می‌خواهد انجام دهد سرمایه گذاری می‌کنید. به این صورت، سود این اوراق را زمانی دریافت می‌کنید که طرح و پروژه آن شرکت تمام شده باشد.

همچنین، خرید اوراق مشارکت یک شرکت مثل خرید سهام آن نیست؛ یعنی با خرید این اوراق نمی‌توانید صاحب سهام آن شوید. بنابراین، اوراقِ قرضه و اوراق مشارکت با هم تفاوت چشمگیری دارند.

تفاوت اوراق مشارکت و اوراقِ قرضه در ماهیت سرمایه‌گذاری آن است. با خرید اوراق مشارکت می‌توانید در پروژه‌های سرمایه‌گذاری شرکت شریک شوید. اما در اوراقِ قرضه به شرکت وام می‌دهید و آن شرکت هم در ازای وام نرخ بهره را همراه با مبلغ اصلی اوراق به شما پرداخت می‌کند.

ارزش اوراق صکوک فقط دارایی‌هایی است که از لحاظ اسلامی خرید و فروش آنها مجاز است. بنابراین، ارزش اوراق صکوک این دارایی‌ها است، نه اعتبار منتشر‌کننده آنها. علاوه بر ماهیت ارزش اوراق صکوک، یک تفاوت دیگر آن با اوراق عرضه این است که. وقتی آنها را در بازار ثانویه بفروشید، دارید دارایی خود را می‌فروشید، نه بدهی‌تان. همچنین، در اوراق صکوک امکان افزودن به ارزش دارایی این اوراق را دارید.

تفاوت اوراق قرضه و صکوک چیست؟

اوراق قرضه اوراقی هستند که مبنای سرمایه‌گذاری آنها قرض دادن همراه با نرخ بهره است. یعنی وقتی که این اوراق را از شرکتی می‌خرید، به آن شرکت وام می‌دهید. آن شرکت هم موظف است که در ازای وامی که از شما دریافت می‌کند، نرخ بهره همراه با اصل مبلغ وام را پرداخت کند.

با این وجود مفهوم اوراقِ قرضه که به نوعی قرض با نرخ بهره است از نظر شرعی و اسلامی حرام است. برای همین، کارشناسان مالی سعی کردند که بنابر اصول فقهی ابزار مالی جایگزین اوراقِ قرضه را به وجود بیاورند که با شرع اسلامی همگام است. برای همین، آنها ابزار صکوک اوراقِ قرضه اسلامی را به وجود آوردند.

بازارهای اوراق قرضه جهانی کدامند؟

خیلی از کشورهای دنیا دارای بازار اوراق قرضه هستند که ارزش زیادی دارند. برای مثال، ایالات متحده آمریکا با بازار اوراقِ قرضه که ارزش 51.3 تریلیون دلار دارد، اولین جایگاه در اوراقِ قرضه صندوق بین‌المللی پول را دارد. بعد از آمریکا، بازار اوراقِ قرضه چین وجود دارد که ارزش آن نزدیک به ۲۱ تریلیون دلار است.

علاوه بر چین، ژاپن در رتبه سوم بزرگترین اوراقِ قرضه در دنیا قرار دارد که ارزش بازار آن به ۱۱ تریلیون دلار می‌رسد. به غیر از این سه کشور کشورهایی مثل فرانسه، انگلستان، کانادا، آلمان و ایتالیا در دنیا هم رتبه‌های خوبی در رابطه با بزرگترین اوراقِ قرضه را دارند.

انواع اوراق قرضه آمریکا چیست؟

در بخش قبلی گفتیم که بازار اوراق قرضه آمریکا یک بازار بسیار بزرگ و با ارزش بیش از ۵۰ تریلیون دلار است. برای همین، بد نیست که با انواع اوراقِ قرضه آن آشنا شویم. طبقه‌بندی اوراقِ قرضه آمریکا بنابر تاریخ سررسید و میزان بازدهی سودشان در سه دسته کلی قرار می‌گیرند. از اینرو، دولت آمریکا با فروش و حراج اوراقِ قرضه آمریکا می‌تواند بودجه خود را تامین کند.

یکی از رتبه‌بندی اوراقِ قرضه در آمریکا اوراق خزانه T-bills است که این اوراق جزو اوراق کوتاه مدت هستند و تاریخ سررسید آن‌ها یک ساله یا کمتر است.

نوع دیگر اوراقِ قرضه 10 ساله آمریکا هستند. اما اوراقِ قرضه 10 ساله آمریکا چیست؟ این اوراق جزو در دسته اوراق خزانه T-notes قرار می‌گیرند که نرخ بهره ثابت و میان مدت دارند و تاریخ سررسید آنها بین یک تا ده سال است.

دسته دیگر اوراقِ قرضه خزانه داری آمریکا T-bonds هستند که این اسناد بلند مدت هستند و تاریخ سررسید آنها بیش از ۱۰ سال است.

نمودار اوراق قرضه در آمریکا به چه صورت است؟

نمودارهای اوراق قرضه دولت آمریکا، نرخ بهره این اوراق را در طول زمان نشان می‌دهند.در این نمودارها سرمایه‌گذاران می‌توانند پیش‌بینی کنند که روند بازار اوراق عرضه چگونه است.

برای مثال، اگر نمودار اوراقِ قرضه نشان دهد که بازده اوراق در حال افزایش است، این یعنی اینکه قیمت اوراق قرضه در حال کم شدن است. دلیل آن هم ممکن است این باشد که خریداران دارند اوراقِ قرضه خود را می‌فروشند.

از سوی دیگر اگر بازده در نمودار در حال کم شدن باشد، به این معنی است که قیمت اوراق در حال زیاد شدن است که نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در حال خرید اوراق هستند.

اسپرد اوراق قرضه و تفاوت نرخ بهره در معاملات چیست؟

در بازار اوراق قرضه هر کشور اسپرد اوراقِ قرضه نشان‌دهنده تفاوت بازده بین اوراقِ قرضه است. ارزیابی‌های اسپرد اوراقِ قرضه می‌توانند برای ارزیابی وضعیت اقتصادی دو کشور مفید باشند. برای مثال، اگر تفاوت اسپرد اوراقِ قرضه بین دو کشور زیاد باشد، به این معنی است کهار شارژ کشوری که بازده اوراق آن بیشتر است نسبت به ارزش ارز کشوری که بازده اوراق کمتری دارد، بیشتر خواهد شد.

نرخ بهره هم کارکردی مشابه با اسپرد اوراقِ قرضه دارد، اما با این تفاوت که نرخ بهره در معاملات به نرخ بهره ارزش گذاری اوراقِ قرضه اشاره می‌کند. نرخ بهره می‌تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گیرد (از جمله تغییرات نرخ بهره مرکزی وضعیت، کلی اقتصاد کشور، سیاست‌های پولی و …).

منبع: ویکی پدیا