ارز دانشجویی چیست: همه چیز درباره شرایط و مقدار ارز دانشجویی 1403

تحصیل در دانشگاه‌های برتر دنیا یکی از اهداف افرادی است که به دنبال پیشرفت و کسب مهارت‌های بیشتر در رشته‌ی تحصیلی خود هستند. با این حال این مسیر، دشواری‌های خاص خود را دارد و البته خرید ارز یکی از دغدغه‌های دانشجویان است. به همین خاطر است که طرح ارز دانشجویی می‌تواند راه خوبی برای صرفه‌جویی در هزینه‌های اپلای و مهاجرت تحصیلی باشد. در ادامه این مطلب از اینوستو تصمیم داریم به این مساله بپردازیم که چگونه ارز دانشجویی چقدر است و چگونه آن را دریافت کنیم .

ارز دانشجویی چیست؟

خرید ارز به نرخ آزاد می‌تواند بسیار سنگین باشد، به همین خاطر دولت با ارائه‌ی ارزهای دانشجویی، این مسیر را برای دانشجویان هموارتر ساخته است.

ارز دانشجویی ارز با نرخ دولتی است که به افرادی که قصد ادامه تحصیل در کشورهای خارجی دارند، ارائه داده می‌شود و می‌تواند دلار، یورو، پوند و غیره باشد. افرادی که قصد ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و یا دکترا دارند، می‌توانند برای دریافت ارز دولتی دانشجویی اقدام کنند. با این حال این ارز دولتی شرایط، مراحل و ضوابط خاص خود را دارد که در ادامه بیشتر در خصوص آن صحبت خواهیم کرد.

ارز دانشجویی فقط برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا است و به دانشجویان کارشناسی تعلق نمی‌گیرد. ارز های دانشجویی با نرخ دولتی به دانشجویان ارائه داده می‌شود.

چه افرادی برای ارز دانشجویی می‌توانند اقدام کنند؟

سوالی که برای خیلی از افراد مطرح می‌شود این است که اصلا ارز دانشجویی شامل چه کسانی میشود؟ برای گرفتن ارز دانشجویی، فرد باید یا در حال تحصیل در دانشگاه‌های خارجی باشد و یا در مقاطع تحصیلی ارشد یا دکترا از یک دانشگاه خارجی، پذیرش بی‌قید و شرط دریافت کرده باشد. البته دانشگاهی که فرد از آن پذیرش گرفته باید در رده الف وزارت علوم محسوب شود.

بعلاوه یکی دیگر از شرایط ارز دانشجویی این است که دانشگاه مورد نظر باید مورد تایید وزارت علوم یا وزارت بهداشت باشد و در غیر این صورت، به متقاضیان ارزی اختصاص نمی‌یابد. همچنین فرد متقاضی باید در آزمون‌های زبان خارجی نمره‌ی مورد تایید وزارت علوم را کسب کند. پیش از درخواست نیز متقاضی باید در دانشگاه محل تحصیل خود پرونده تشکیل داده و این پرونده را به تایید سامانه تاک برساند.

تخصیص ارز دانشجویی به دانشجویان آقا تنها با ارائه‌ی کارت پایان خدمات، معافیت از سربازی یا معافیت تحصیلی امکان‌پذیر است و بعلاوه افرادی که بورسیه تحصیلی ندارند، نمی‌توانند برای این ارز دولتی درخواست ثبت کنند.

قیمت ارز دانشجویی چقدر است؟

حتما این سوال برای شما هم پیش آمده که مقدار ارز دانشجویی چقدر است؟ طبق آخرین اعلامیه‌ای که مرکز مبادلات ارزی و سازمان امور دانشجویان ارائه داده است، هر دانشجو می‌تواند در سال یک بار ارز سهمیه‌ای معادل 2 هزار یورو دریافت کند. قیمت ارز دانشجویی در سال 1403 معادل قیمت دلار نیمایی است که توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود.

نرخ ارز دانشجویی بانک مرکزی، قیمت دلار نیمایی، نرخ حواله و اسکناس، بر اساس معاملات ثبت شده توسط بانک‌ها و صرافی‌ها در سامانه‌های ارزی در دو روز کاری قبل محاسبه می‌شود.

نحوه دریافت ارز دانشجویی چگونه است؟

توضیح دادیم که ارز دولتی دانشجویی چقدر است اما چگونه می توان ارز دانشجویی گرفت؟ برای درخواست این ارز، لازم است متقاضی با توجه به رشته‌ی تحصیلی خود از طریق سامانه سجاد (برای رشته‌های مرتبط با وزارت علوم) یا از طریق سامانه موحد (برای رشته‌های مرتبط با وزارت بهداشت) برای ثبت نام اقدام نماید.

ارز دولتی دانشجویی با کارت ملی به این صورت است که هر فرد باید یک حساب ارزی در بانک ملی افتتاح و سپس در اپلیکیشن ایوا ثبت نام نماید. پس از افتتاح حساب ارزی، متقاضی باید به شعبه ارزی مراجعه کرده و شماره شبای حساب ارزی خود را دریافت نماید. سپس به صرافی رجوع کرده و هزینه‌ی خرید ارز را پرداخت کند.

افرادی که می‌خواهند دلار کاغذی دریافت کنند، باید 5 روز کاری پس از انتقال ارز به حساب ارزی خود به صورت حضوری به شعبه ارزی بانک ملی مراجعه کنند و دلار ارزی دریافت نمایند. برای دریافت ارز سهمیه‌ای با کارت ملی نیز 6 درصد کارمزد باید پرداخت شود.

مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز دانشجویی

 درباره نحوه دریافت ارز دانشجویی و نرخ این ارز  بانک مرکزی نکاتی را بیان کردیم اما برای دریافت این ارز به چه مدارکی نیاز است؟ همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم، متقاضیان برای درخواست ارز دولتی دانشجویان باید اصل پذیرش قطعی در دانشگاه مورد تایید وزارت علوم یا وزارت بهداشت را ارائه دهند. اما به غیر از این، ارائه‌ی مدارک زیر نیز مورد نیاز است:

• ارائه‌ی ویزای دانشجویی معتبر
• گواهی اشتغال به تحصیل ترم جاری مورد تایید سامانه‌ی میخک
• برگه‌ی معافیت تحصیلی برای دانشجویان پسر
• ارائه‌ی ریزنمرات تحصیلی
• مدارک مرتبط با اقامت دانشجویی
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی
• تکمیل فرم تعهد نامه در سامانه سجاد
• فرم I20 برای دانشجویان کشور آمریکا همراه با گواهی اشتغال به تحصیل مورد تایید سامانه میخک
• آپلود صفحات ورود و خروج به کشور در پاسپورت

(وام نقدی چیست: شرایط دریافت تسهیلات نقدی از بانک‌ها)

شرایط و نکات مهم برای گرفتن ارز دانشجویی

برای گرفتن ارز دانشجویی از وزارت علوم یا وزارت بهداشت، باید نکات خاصی را مد نظر داشته باشید. برای مثال متقاضیان دریافت ارز دولتی دانشجویان باید در واقع دانشجوی تمام وقت باشند و بین ترم‌های تحصیلی آنها فاصله‌ای نباشد. اگر دانشجو در هر ترم شش ماهه بیش از 45 روز در ایران باشد، مقدار ارزی که می‌تواند دریافت کند، متفاوت خواهد بود.

پیشتر هم گفتیم که ارز دانشجویی فقط به دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا اعطا می‌شود. سقف پرداخت این ارز برای دانشجویان ارشد 36 ماه و برای دانشجویان دکتری 60 ماه در نظر گرفته شده است. بعلاوه اینکه به دانشجویان کارشناسی، دوره‌های زبان و پیش‌دانشگاهی و سایر دوره‌های غیرتحصیلی و همینطور دانشجوهای بدون بورسیه، ارز تعلق نمی‌گیرد.

هزینه‌ی پرداخت شده برای خرید ارز دانشجویی مسترد نمی‌شود. بنابراین اگر در خصوص دریافت این ارز مطمئن نیستید، بهتر است به این کار اقدام نکنید.

نمرات زبان مورد نیاز برای درخواست ارز دانشجویی چقدر است؟

یکی از نکات مهم در روند و نحوه دریافت ارز دانشجویی، ارائه‌ی نمره‌ی زبان مورد تایید وزارت علوم است. حداقل نمرات زبان بر اساس نوع آزمون به صورت زیر است:

• مدرک آیلتس: حداقل نمره‌ی 6
• مدرک تافل PBT: حداقل نمره‌ی 440
• مدرک تافل IBT: حداقل نمره‌ی 45
• مدرک تولیمو: حداقل نمره‌ی 440
• مدرک MSRT (MCHE): حداقل نمره‌ی 40
• مدرک زبان برای کشورهای ترک زبان: مدرک سطح B2 بر اساس آزمون تومر
• مدرک زبان برای کشورهای روس زبان: حداقل سطح A2 بر اساس آزمون TORFL

سامانه های مختلف ارز دانشجویی

برای دریافت ارز دانشجویی، متقاضیان می‌توانند بر اساس شرایط و رشته‌ی تحصیلی خود، از طریق سامانه‌هایی مانند سامانه سجاد، سامانه موحد و سامانه ناخدا اقدام کنند. متقاضیان واجد شرایط می‌توانند با ارائه‌ی مدارک مورد نیاز برای دریافت این ارز دولتی اقدام کنند. البته پس از دریافت ارز دولتی دانشجویی، متقاضیان باید هر 6 ماه یکبار مدارکی مبتنی بر اشتغال به تحصیل بودن خود به مراکزی که کشور تعیین کرده، ارسال کنند.

مراحل ثبت درخواست ارز دانشجویی در سامانه سجاد

سامانه سجاد یا سایت سازمان امور دانشجویان، برای دانشجویان دانشگاه‌های زیر نظر وزارت علوم راه‌اندازی شده است. به این ترتیب دانشجویان دانشگاه‌های وزارت علوم که قصد اپلای و ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارند؛ می‌توانند با استفاده از این سایت، کارهای لازم را انجام داده و برای دریافت ارز دانشجویی اقدام کنند.

اما مراحل ثبت درخواست ارز دانشجویی سامانه سجاد به چه صورت است؟ در ادامه بیشتر در این خصوص توضیح خواهیم داد.

مرحله اول: ثبت نام در سامانه سجاد

اولین مرحله درخواست ارز دانشجویی برای دانشجویان فارغ‌التحصیل از دانشگاه‌های زیر نظر وزارت علوم، ثبت نام در سامانه سجاد است. برای این کار لازم است متقاضیان به آدرس Portal.saorg.ir رجوع کنند و در این سایت ثبت نام کنند.

مرحله دوم: بارگذاری مدارک

در این مرحله، متقاضی باید تمام مدارک مورد نیاز که پیشتر در خصوص آن توضیح دادیم را در سامانه سجاد بارگزاری کند تا بتواند از بانک نوبت بگیرد. لازم است تمام مدارک به صورت درست و در اندازه‌های مشخص شده در سایت بارگزاری شود چرا که کسری مدارک یا ایراد در آنها ممکن است باعث رد درخواست ارز دانشجویی متقاضی شود.

مرحله سوم: درخواست نامه معرفی به بانک

پس از اینکه فرد مدارک مورد نیاز را در سامانه سجاد بارگزاری کرد، لازم است به بخش مدیریت درخواست‌های این سامانه رجوع کرده و درخواست نامه معرفی به بانک را ثبت نماید. در این مرحله متقاضی یک بانک و شعبه‌ی آن را انتخاب می‌کند تا در زمان مقرر برای دریافت ارز دانشجویی به آن رجوع کند. پس از ثبت درخواست، نامه‌ی درخواست در حالت انتظار قرار خواهد گرفت.

مرحله چهارم: افتتاح حساب ارزی در بانک ملی و دریافت شماره شبای حساب ارزی

در صورت موافقت با درخواست متقاضی برای دریافت ارز دانشجویی، فرد می‌تواند برای ثبت نام و افتتاح حساب ارزی اقدام کند و در نهایت با مراجعه به صرافی و پرداخت هزینه ارز دولتی یا مراجعه به شعب ارزی بانک ملی جهت دریافت فیزیکی ارز اقدام کند.

ثبت درخواست ارز دانشجویی در سامانه موحد

همانطور که گفتیم، ثبت درخواست برای ارز دانشجویی بسته به شرایط هر متقاضی در سامانه‌های مختلف انجام می‌شود. دانشجویان رشته‌های وزارت بهداشت که قصد ادامه تحصیل در کشورهای خارجی را دارند، برای ثبت درخواست خود برای دریافت ارز دولتی دانشجویان باید به سامانه موحد رجوع کنند. در ادامه مراحل ثبت نام و درخواست ارزهای دولتی دانشجویی در سامانه موحد را توضیح می‌ دهیم.

مراحل ثبت نام در سامانه موحد

دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های تحت نظر وزارت بهداشت، برای درخواست تسهیلات ارزی و اقدام برای اپلای باید در سامانه موحد به آدرس mohed.behdasht.gov.ir ثبت نام کنند و مدارک و اطلاعات لازم را وارد نمایند. برای این کار وارد آدرس سایت شده و روی گزینه‌ی ثبت نام در منوی اصلی سایت کلیک کنید و مراحل زیر را دنبال کنید.

• در صفحه اول اطلاعات خواسته شده را وارد کرده و روی گزینه‌ی ثبت کلیک نمایید.
• اطلاعات دیپلم خود را وارد نمایید.
• در مرحله بعد، اطلاعات اخرین مدرک تحصیلی خود در ایران را وارد کنید.
• سپس آخرین مدرک تحصیلی در کشور خارجی را وارد کنید و اگر هنوز مدرک نگرفته‌اید، گزینه‌ی “چشم‌پوشی از این مرحله” را انتخاب کنید.
• در مرحله بعدی مشخصات مقطع تحصیلی فعلی در ایران یا در خارج از کشور را وارد کرده و تایید کنید.
• اطلاعات تماس در ایران و خارج از کشور را به طور صحیح وارد کرده و ثبت نمایید.
• پس از تکمیل فرم‌ها، وضعیت پرونده تسهیلاتی خود را مشخص کنید که شامل سه گزینه‌ی “دارای پرونده تسهیلات دانشجویی در مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت“، “دارای پرونده در سفارت” و “پرونده ندارم” می‌شود که با انتخاب هر کدام می‌توانید اطلاعات خود را ویرایش کرده یا مدارک مورد نیاز را آپلود کنید.

متقاضیان ارز دانشجویی می‌توانند با ورود به سامانه موحد وضعیت درخواست خود را به صورت اینترنتی پیگیری کنند.

(سود سپرده بانکی: با انواع سود سپرده‌های بانکی آشنا شوید!)

ثبت درخواست ارز دانشجویی در سامانه ناخدا

علاوه بر ثبت نام درخواست ارز دانشجویی در سامانه سجاد (برای دانشجویان وزارت علم) و سامانه موحد (برای دانشجویان وزارت بهداشت)، متقاضیان دریافت ارز دولتی دانشجویان می‌توانند در سامانه ناخدا بانک ملی نیز درخواست خود را ثبت نمایند. سایت ناخدا زیر نظر بانک ملی است و دانشجویان برای دریافت ارز از طریق این سامانه باید وزارت خانه رجوع کنند. سپس سقف ارز قابل ارائه به فرد متقاضی بر اساس مقطع تحصیلی و کشور محل تحصیل مشخص می‌شود و در سایت ناخدا بارگذاری می‌شود.

متقاضیان می‌توانند با ارائه‌ی کد رهگیری و سایر مدارک، به صرافی‌های مجاز رجوع کرده و ارز دانشجویی خود را با قیمت مناسب‌تر نسبت به قیمت ارز آزاد دریافت کنند.

شرایط دریافت ارز دانشجویی برای دانشجویان وزارت بهداشت

افرادی که در دانشگاه‌های تحت نظر وزارت بهداشت تحصیل کرده‌اند و قصد دارند برای دریافت ارز دانشجویی اقدام کنند، باید شرایطی داشته باشند که در ادامه این شرایط را ذکر خواهیم کرد:

• دانشگاه مورد نظر باید مورد تایید وزارت علوم و وزارت بهداشت باشد.
• متقاضی ارز دولتی دانشجویان باید غیربورسیه بوده و با هزینه‌ی شخصی برای تحصیل در کشور خارجی اقدام کرده باشند.
• ارز دولتی دانشجویان وزارت علوم نیز تنها به دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری اعطا می‌شود.
• ارائه‌ی مدارک مورد نیاز رشته‌های پزشکی و غیرپزشکی
• طول مدت تحصیل در حد مجاز (کارشناسی 6 سال، ارشد ناپیوسته 3 سال، ارشد پیوسته 8 سال و دکتری 5 سال)
• فاصله دو مقطع تحصیلی بیش از یک سال نباشد.
• خروج از کشور قانونی باشد.

پاسخ به سوالات متداول

ارز دانشجویی به کدام رشته ها تعلق می گیرد؟

دانشجویان تمام رشته‌ها در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا می‌توانند برای دریافت ارز دانشجویی اقدام کنند و در این خصوص محدودیتی وجود ندارد. با این حال، دانشگاهی که فرد در آن پذیرش گرفته باید مورد تایید وزارت علوم یا وزارت بهداشت باشد؛ در غیر اینصورت ارز دولتی به دانشجویان اعطا نخواهد شد.

چطور متوجه شویم مدارک مورد تایید قرار گرفته و باید به بانک مراجعه کنیم؟

متقاضیان ارز دانشجویی می‌توانند به سامانه سجاد یا موحد رجوع کرده و در بخش پروفایل، وضعیت درخواست خود را مشاهده کنند. وضعیت رد یا قبول درخواست ارز دولتی دانشجویان معمولا توسط ایمیل به فرد اطلاع داده می‌شود.

از کجا بدانم مدارکم ناقص بوده؟

با رجوع به سامانه و بررسی پروفایل دانشجو می‌توانید وضعیت درخواست خود را مشاهده و بررسی کنید. وضعیت رد یا تایید درخواست دانشجو نیز با ایمیل به فرد اطلاع داده می‌شود.

آیا ارز دانشجویی به دانشجویان دارای بورسیه نیز تعلق می گیرد؟

خیر. دانشجویانی که از دانشگاه بورسیه تحصیلی گرفته باشند نمی‌توانند برای ارز دولتی دانشجویان اقدام کنند.

آیا به دانشجوهای غیر حضوری ارز تعلق می گیرد؟

خیر. به دانشجویان غیرحضوری ارز دولتی ارائه داده نمی‌شود و یکی از شرایط دریافت ارز دانشجویی، تحصیل تمام وقت در مقاطع ارشد و دکتری است.

در زمانی که دانشجو ایران نباشد چه کسی می تواند ارز را پیگیری کند؟

در صورتی که دانشجو در کشور حضور نداشته باشد، پدر یا مادر بدون وکالت می‌توانند وضعیت ارز او را پیگیری کنند. با این حال، سایر افراد از جمله دوستان و بستگان برای این کار باید وکالت محضری داشته باشند.

من دانشجوی ارشد هستم، سقف استفاده از ارز چقدر است؟

برای دانشجویان ارشد، سقف استفاده از ارز جمعا 36 ماه پس از شروع تحصیل است.

من دانشجوی دکتری هستم، سقف استفاده از ارز چقدر است؟

برای دانشجویان مقطع دکترا سقف استفاده از ارز به مدت 60 ماه از شروع تحصیل است.

من در ترم حاضر به صورت نیمه وقت تحصیل می کنم، آیا ارز به من تعلق می گیرد؟

خیر. دانشجویان دانشگاه‌های خارجی حتما باید دانشجوی تمام وقت باشند تا ارز دانشجویی به آنها داده شود.

من 6 ماه است که در ایران به سر می برم آیا ارز کامل به من تعلق می گیرد؟

در هر نیم سال (6 ماه سال) دانشجو فقط می‌تواند به مدت 45 روز (یک ماه و نیم) در ایران اقامت داشته باشد (برای یک سال 12 ماهه جمعا 3 ماه). اگر دانشجو بیش از این در داخل کشور بماند ارز دانشجویی به او تعلق نخواهد گرفت.

ارائه کارت دانشجویی بجای ویزای دانشجویی کفایت می کند؟

خیر. افرادی که می‌خواهند برای ارز دانشجویی اقدام کنند باید حتما به دانشگاه مورد نظر رفته باشند و در واقع ویزای تحصیلی دریافت کرده باشند. در غیر این صورت ارز به آنها تعلق نمی‌گیرد.

در مدت تحصیل در طول یک سال (دو ترم تحصیلی) چه مدت می توانم به ایران بیایم؟

در یک سال تحصیلی و دو بازه‌ی شش ماهه (بهار و تابستان – پاییز و زمستان، دانشجو می‌تواند جمعا به اندازه‌ی 3 ماه به ایران بازگردد.

من سه سال است که دانشجو هستم، تاکنون ارز دانشجویی دریافت نکرده ام، آیا می توانم ارز ترم های قبل را درخواست بدهم و دریافت کنم؟

خیر. طبق دستورالعمل‌ها و قوانین بانک مرکزی ایران، ارزهای دانشجویی فقط برای ترم جاری تحصیلی قابل بررسی و ارائه است و اگر در ترم‌های پیشین ارزی دریافت نکرده باشید، نمی‌توانید دیگر برای آن اقدام کنید.

آیا می توام نوبت دریافتی در سامانه را تغییر دهم؟

خیر. امکان تغییر نوبت دریافتی در سامانه به هیچ وجه وجود ندارد.

سقف پرداخت ارز دانشجویی برای همراه دانشجو چقدر است؟

به طور کلی میزان و نرخ ارز بر عهده‌ی بانک‌های عامل است. پس از بررسی اطلاعات و مدارک، نحوه‌ی پرداخت ارز و سقف آن برای دانشجو و خانواده همراه تعیین می‌شود. اطلاعات بیشتر در این خصوص را می‌توانید از بانک‌های عامل دریافت کنید.

اگر قبلا در سامانه نشا ثبت نام کرده باشیم، برای دریافت ارز مجدد باید در سامانه سجام ثبت نام کنیم؟

بله. از آنجایی که درخواست ارز دانشجویی از سامانه نشا به سامانه سجاد تغییر یافته، برای درخواست ارز باید در سامانه سجاد ثبت نام نمایید.

اگر درخواست ارز دانشجویی رد شود باید چه کار کنیم؟

اگر درخواست ارز دولتی دانشجویان رد شده است، می‌توانید پیش از پایان مهلت برای رفع اشکالات مربوط به مدارک و اطلاعات در سامانه سجاد اقدام نمایید.

آیا برای ثبت درخواست در سامانه سجاد نیاز به تایید گواهی اشتغال به تحصیل در سفارت هست؟

گواهی اشتغال به تحصیل باید مورد تایید سامانه تاک (سامانه مربوط به وزارت امور خارجه) درآید. بنابراین متقاضیان می‌توانند همزمان امور ثبت مدارک در این سامانه را نیز انجام دهند.

منبع: ویکی پدیا